Geen reden tot euforie

Ewald Pironet

De kans is groot dat Emmanuel Macron begin mei de nieuwe Franse president wordt. Hij komt dan aan het hoofd van een economisch ziek land, dat veel slechter presteert dan bijvoorbeeld België. En beterschap is niet meteen in zicht.

‘De Fransen zijn minder bang voor een crisis dan voor middelmatigheid’, moet de Franse filosoof Yves Roucaute (64) ooit hebben gezegd. Frankrijk speelt op wereldvlak al langer geen eerste viool meer en ‘de pijn aan de verloren wereldrol van Frankrijk mag niet onderschat worden’, schrijft Mia Doornaert in Ontredderde Republiek. Zelfs in Europa is het dat leiderschap al lang kwijt. Zowel politiek als economisch is Duitsland al decennia de onbetwistbare aanvoerder van Europa, zeker na 1990, toen naast Frankrijk met 62 miljoen inwoners plots een herenigd Duitsland met 80 miljoen inwoners vorm kreeg. Amechtig probeert Frankrijk op cultureel vlak nog een hoofdrol te spelen, veel meer rest er niet.

Zelfs voor de plaats van tweede violist moest Frankrijk constant wedijveren met het Verenigd Koninkrijk. Beide landen zijn vergelijkbaar qua bevolkingsaantal en omvang van de economie. Die wordt traditioneel gemeten aan de hand van het bruto binnenlands product (bbp), de som van alle goederen en diensten die een land in een jaar produceert en levert. Het bbp van het Verenigd Koninkrijk bedraagt 2861 miljard dollar, dat van Frankrijk 2419 miljard dollar (ter vergelijking: het bbp van Duitsland is 3363 miljard, van België 455 miljard dollar). Na de brexit kan Frankrijk de tweede plaats in Europa claimen, Italië volgt met een bbp van 1821 miljard dollar op vele lengtes.

Maar het gaat niet goed met de Franse economie, die al jaren een zeer lage groei kent. Het vooruitzicht is dat het bbp er dit jaar met 1,4 procent zal toenemen. Dat is minder dan in ons land (1,6 procent verwachte groei) en ook minder dan het gemiddelde van de eurozone (1,7 procent). De redenen zijn bekend. Zo is Frankrijk al langer ‘de wereldkampioen stakingen’ – met gemiddeld 132 stakingsdagen per 1000 werknemers in de periode 2005-2014. België staat op de vierde plaats met 84 dagen.

Frankrijk zit ook opgezadeld met een starre arbeidsmarkt en een ‘bureaucratische jungle’, zoals Doornaert de arbeidswetgeving omschrijft, ‘met zijn 530 agentschappen, 546 commissies, 10.700 wetten, 400.000 normen, 1851 soorten premies, 6575 verschillende subsidies, 360 taksen en belastingen, 1500 structuren voor hulp aan bedrijven en 25 arbeidscontracten’. Bovendien lijdt het onder een zwakke concurrentiepositie: zo ligt het uurloon in België nu meer dan 5 procent lager dan bij onze zuiderburen. De Franse werkloosheid scheert hoge toppen. Voor dit jaar wordt er rekening gehouden met een werkloosheidsgraad van 9,6 procent, terwijl dat in de eurozone gemiddeld 9,4 is en voor ons land 7,8 procent.

De Franse overheidsfinanciën kleuren al jaren dieprood. Het Franse begrotingstekort moet dit jaar uitkomen op 3,2 procent, dat is nog steeds meer dan het door Europa toegelaten tekort van 3 procent, terwijl wij een tekort van 2,1 procent moeten halen en het gemiddelde van de eurozone een tekort van 1,5 procent. Ondertussen loopt de Franse overheidsschuld op tot 97,4 procent van het bbp. Dit is een van de weinige parameters waar België het met een schuld van 104,3 procent slechter doet dan Frankrijk. Maar de gemiddelde overheidsschuld in de eurozone bedraagt 90,1 procent.

De boordtabellen zijn duidelijk: Frankrijk is een zwakke, zieke economie. Ze presteert veel slechter dan het gemiddelde van de eurozone en ook dan België. President François Hollande (PS) is er niet in geslaagd om de Franse economie weer op de rails te krijgen, integendeel. Of de overgebleven presidentskandidaten daar wel in zullen slagen? Marine Le Pen (Front National) wil de Franse frank opnieuw invoeren, uit de Europese Unie stappen en de pensioenleeftijd verlagen van 62 naar 60 jaar. Een prima recept om het land helemaal failliet te laten gaan. De gedoodverfde winnaar Emmanuel Macron (En Marche!) gelooft wel in de Europese Unie en wil de 35-urige werkweek behouden. Voor de rest blinkt zijn programma uit in onduidelijkheid. Hoewel zijn overwinning enthousiast werd ontvangen, bieden zijn ideeën nauwelijks houvast om Frankrijk uit het slop te trekken.

De op een na grootste economie van de eurozone zal de komende jaren in het beste geval wat blijven pruttelen. Dat is geen goed nieuws voor Europa. De Fransen mogen dan wel minder bang zijn voor een crisis dan voor middelmatigheid, het valt niet te ontkennen dat hun land wegzakt tot ver onder de middelmaat. Het kan niet de bedoeling zijn dat het de rest van Europa meesleept.

Ewald Pironet is senior writer van Knack.

De boordtabellen zijn duidelijk: Frankrijk is een zwakke, zieke economie.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content