Coolsaet: ‘Enige vergelijking met Koude Oorlog is dat Poetin net als Stalin als agressor wordt gezien’

Vladimir Poetin © Reuters
Wided Bouchrika
Wided Bouchrika Freelancejournaliste

Professor Internationale Politiek Rik Coolsaet ziet in de Oekraïne-crisis geen nieuwe Koude Oorlog die de hele wereld kan meesleuren. Als vandaag echter niet gekozen wordt voor samenwerking, kan Moldavië wel eens hetzelfde lot beschoren zijn als de Krim, aldus de professor.

De huidige crisis in Oekraïne wordt wel eens vergeleken met een nieuwe Koude Oorlog, maar die vergelijking klopt helemaal niet, zegt professor Internationale Politiek aan de UGent Rik Coolsaet. ‘De Europese Unie neemt de leiding op het diplomatieke pad’, zo wuift Coolsaet de overhaaste conclusies weg.

Moldavië volgende in de rij

Volgens Coolsaet wisselen alle landen ter wereld periodes van spanning af met periodes van samenwerking, afhankelijk van de belangen op dat bepaalde moment. ‘De crisis in Oekraïne is slechts een momentopname in die afwisselende periodes. Het conflict kan nu twee kanten uit. De crisisfase kan worden opgevolgd door een nieuwe crisis of door een periode van samenwerking.’ Een crisis in Moldavië zou volgens het eerste scenario kunnen, denkt Coolsaet. Het land twijfelt – net als Oekraïne aanvankelijk – over een toenadering tot het kamp van de Europese Unie of dat van Rusland.

Maar de crisis kan ook overgaan in een periode van samenwerking. Coolsaet: ‘Een internationale kapitaalvlucht uit Rusland zou Russisch president Vladimir Poetin wel eens letterlijk het geweer van schouder kunnen doen veranderen. Rusland zou dan beseffen dat er samenwerking nodig is om de economische toestand te verbeteren. Andere mogelijke samenwerkingen kunnen over de aanpak van het conflict in Syrië gaan of over de verdere behandeling van Afghanistan.’

EU neemt het voortouw

Voorlopig lijkt naar samenwerking te worden toegewerkt. In de zoektocht naar een diplomatieke oplossing neemt de Europese Unie het voortouw, ziet Coolsaet. ‘Niet de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry en ook niet de Russische Sergej Lavrov, maar de Duitse bondskanselier Angela Merkel en de EU komen met de beste oplossingen’, meent Coolsaet. ‘Duitsland speelt een cruciale rol in het zoeken naar een diplomatieke oplossing die het gezichtsverlies voor iedereen zoveel mogelijk moet beperken. Het inschakelen van de Organisatie voor Veiligheid en Samenweriking in Europa (OVSE) om toezicht te houden over de toestand van de minderheden in Oekraïne was bijvoorbeeld een idee van Merkel.’

Wereld wordt niet meegesleurd in conflict

Wereldwijde conflicten zijn vandaag de dag anders dan ten tijde van de Koude Oorlog, vindt Coolsaet. Er wordt volgens hem dan ook te snel naar de Koude Oorlog gegrepen om het conflict in Oekraïne uit te leggen: ‘Tijdens de Koude Oorlog was er een permanente confrontatie tussen de VS en Rusland, waarin de hele wereld werd meegetrokken. De twee mogendheden vochten hun ruzies uit op de rug van andere landen, in andere conflicten. Maar lokale staten hebben nu meer vrijheid en de twee landen zijn niet meer de supermachten van vroeger. Er is geen sprake meer van een bipolair tijdperk.’

‘Als het conflict op de Krim in Oekraïne nu zou escaleren tussen de VS en Rusland of Europa en Rusland, zou dat de hele wereld niet meer kunnen meesleuren.’ Coolsaet ziet slechts één parallel: de periode van 1945 tot 1947 toen het Westerse kamp ‘een interpretatiestrijd voerde’. ‘De vraag was wat de bedoelingen van de toenmalige Sovjetleider Jozef Stalin waren. De ene visie vergeleek hem met de net verslagen Adolf Hitler van nazi-Duitsland. Stalin zou agressie beogen. Een tweede visie bedacht dat het Westen zich in het denken van Stalin moest inleven. De eerste interpretatie heeft toen gewonnen. Nu zien we Poetin ook als agressor.’

Maar daar houdt de actuele Koude Oorlog op. ‘De meeste spelers in het conflict proberen diplomatie een kans te geven. Dat is iets wat na 1947 niet is gebeurd’, besluit Coolsaet.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content