Twee kunstenaars willen de Noorse menselijke zoo van 1914 opnieuw tot leven brengen ter ere van de tweehonderdste verjaardag van Noorwegen. Het project is bedoeld om de discussie rond racisme en kolonisatie aan te wakkeren.
De Soedanees Mohammed Ali Fadlabi en de Zweed Lars Cuzner gaan op 15 mei van start met een menselijke zoo bestaande uit Afrikanen, zoals uit de tijd van de Noorse wereldtentoonstelling in 1914. Ze doen dit naar aanleiding van de feestelijkheden rond de tweehonderdste verjaardag van de Noorse grondwet, zo schrijft de Britse krant The Guardian.
Met ‘European Attraction Limited‘, de naam van hun project, hopen de twee kunstenaars de discussie rond racisme en kolonisatie in een postmodernistische tijd te voeden. “We kunnen deze kans niet laten schieten. Met ons project dagen we burgers uit na te denken over de gebeurtenissen van 1914 die ervoor zorgden dat Scandinaviërs vandaag een beeld van pure goedheid van zichzelf hebben”, aldus Fadlabi en Cuzner.
‘Enkel iets voor racisten’
Het kunstproject kent voor- en tegenstanders maar krijgt voornamelijk negatieve kritiek. Volgens The Huffington Post ontvingen Fadlabi en Cuzner zelfs al doodsbedreigingen aan hun adres van zowel neonazisten als anti-racismeorganisaties. Rune Berglund, hoofd van het anti-racismecentrum in Noorwegen, ziet het nut van een nieuwe menselijke zoo niet in, ook al is het ongetwijfeld goed bedoeld. “Enkel racisten zullen er op afkomen en het ook effectief leuk vinden. Afrikaanse mensen vinden zoiets neerbuigend en degraderend dus ik zie niet in hoe dit project op een eerbiedige manier tot stand kan worden gebracht’, verklaart hij in The Guardian.
De kunstenaars streven naar een open discussie maar volgens tegenstanders is de wereld daarvoor nog niet genoeg hersteld van de racistische gebeurtenissen doorheen de geschiedenis. Het is niet de eerste keer dat iemand met kunst een debat over racisme teweeg wil brengen. In 2012 maakte een Zweedse artieste een cake van een zwarte vrouw die nadien in stukken werd gesneden om zo de aandacht te vestigen op de vrouwenbesnijdenissen in Afrika. De grote discussie waar ze naar streefde kwam er echter niet, het is dan ook de vraag of dit nieuwe initiatief zal werken.
Het Congodorp
In Noorwegen leefde in 1914 een groep van 80 Afrikanen vijf maanden lang samen in het opgerichte Congodorp in Oslo. De menselijke zoo was een onderdeel van hun wereldtentoonstelling datzelfde jaar. De Noorse bevolking kon zo aanschouwen hoe Afrikaanse mensen leefden, wat voor klederdracht ze droegen en wat hun tradities waren. Het versterkte het wij-zij gevoel en suggereerde dat zwarte mensen een achterstand hebben tegenover de blanken. Op die manier werd de wereldwijde kolonisatie eveneens gerechtvaardigd. Ook in andere Europese landen zoals Duitsland, Frankrijk en België vonden soortgelijke gebeurtenissen plaats. In België stierven er tijdens een show 267 Congolezen die achteraf anoniem begraven werden in een gemeenschappelijk graf. (KVW)
