CIA-baas: het is ‘onweetbaar’ of martelingen bruikbare informatie opleverden

CIA-directeur John Brennan © Reuters
Rudi Rotthier

In een onuitgegeven en schizofrene persconferentie, waarin hij enerzijds toegaf dat de “verscherpte ondervragingstechnieken” veel schade hadden aangericht, maar tegelijk benadrukte dat de CIA in moeilijke tijden “goed werk” had geleverd, gaf CIA-directeur John Brennan aan dat het “onweetbaar is” of de verscherpte ondervragingen “bruikbare informatie” hadden opgeleverd.

Dat de directeur van de CIA, de buitenlandse inlichtingendienst van de VS, een persconferentie geeft in de gebouwen van de organisatie, is onuitgegeven. Maar twee dagen nadat een Senaatscommissie een “CIA-martelrapport” vrijgaf, stond John Brennan (59) oog in oog met de pers. Hij las gedurende 45 minuten een tekst voor en beantwoordde vele vragen.

De huidige directeur bekleedde ook al hoge functies binnen de CIA toen de “enhanced interrogation techniques” (verscherpte ondervragingstechnieken) onder president Bush werden uitgewerkt en toegepast. Hij was toen onder meer onderdirecteur.

Het waren “harde” ondervragingen, zo zei hij tijdens de persconferentie, die soms, maar dat lag dan aan individuen die over de schreef gingen, “afschuwelijk” werden. Maar het grootste deel van de CIA-mensen leverden volgens hem goed werk.

Levens gered?

Brennan heeft in het verleden bij herhaling gezegd dat deze technieken “Amerikaanse levens hebben gered”.

Nu was hij een stuk minder zeker en haalde hij eigenlijk de hele CIA-logica van de afgelopen jaren onderuit. Hij noemde het “naar mijn mening onweetbaar” (unknowable) of de informatie die via deze technieken werd verkregen niet via andere kanalen was verkregen, of kon worden verkregen. Senator Dianne Feinstein, drijvende kracht achter het CIA-martelrapport, reageerde nog tijdens de persconferentie. De informatie die via martelen werd verkregen, was voordien al via andere kanalen bekend, tweette ze.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

In vergelijking met vele toenmalige medestanders (beginnende met vice-president Dick Cheney), die nog altijd het programma van de ondervragingen verdedigen en zelfs bejubelen, maakte Brennan een heel gematigde indruk.

Hij zei dat hij uit eigen ervaring kon bevestigen dat de verscherpte ondervragingen de relaties met bevriende landen bemoeilijkten – dat was dus zeker een nadeel. En het programma was in 2007 afgevoerd. Onder president Obama was er geen sprake meer van.

Waren die technieken dan een slechte zaak?

Dat wilde Brennan niet gezegd hebben.

Op geen enkel moment noemde hij de technieken, zoals waterboarden, tegen de muur meppen, wakkerhouden of langdurig in verkrampte omstandigheden vasthouden “martelen” of “martelingen” of nam hij deze woorden in de mond. Op geen enkel moment veroordeelde hij deze technieken – nochtans van een type dat nooit in Vietnam of tijdens de Tweede Wereldoorlog officieel mocht worden toegepast en dat volgens de meeste specialisten ingaat tegen het ook door de VS erkend verbod op martelen.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Hij sloot niet uit dat ze ooit in de toekomst nog zouden gebruikt worden.

Drones?

Er werd Brennan gevraagd naar de drone-campagne in onder meer Pakistan. Zullen we over enkele jaren opnieuw een rapport krijgen, nu niet over martelingen maar over drone-aanvallen waarbij terroristen en hun omgeving worden gedood? zo vroeg een journalist van CNN. Is dat niet nog veel erger dan een verdachte te martelen, hem te doden, en met hem vaak anderen?

Brennan zei dat hij niet over lopende operaties mocht praten.

Dat president Obama zo karig is met commentaar op het CIA-martelrapport heeft misschien ook hiermee te maken. Obama nam als presidentskandidaat duidelijk afstand van de ondervragingstechnieken, maar werkt nu samen met mensen die bij dat programma betrokken waren. Er komt naar alle waarschijnlijkheid (in de VS dan toch) geen vervolging van betrokkenen. Obama zegt nu sussende dingen als: het waren moeilijke tijden. De beloften uit zijn eerste presidentscampagne zijn niet allemaal waargemaakt. Zo kon hij de Guantanamo-gevangenis niet sluiten.

Dat er niet vervolgd wordt, heeft praktische redenen: er bestaat geen draagvlak voor bij het publiek, wordt verondersteld, om mensen die in principe hun land dienen en voor aanslagen willen behoeden voor de rechter te brengen.

Maar ook: als Obama mensen uit de Bushperiode laat vervolgen, kan het best dat een volgende president mensen uit de omgeving van Obama, of hemzelf, aanpakt, bijvoorbeeld in verband met die drones, of met het wederrechtelijk vasthouden van mensen in Guantanamo.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content