Breivik brengt extreemrechtse groet en weent in de rechtszaal
Anders Behring Breivik is zijn proces begonnen met een extreem-rechtse groet. Hij bekent dat hij 77 mensen heeft gedood, maar pleit toch onschuldig. Het proces zal ongeveer tien weken duren.
Anders Behring Breivik wordt in de Noorse hoofdstad Oslo vervolgd voor terrorisme en de moord op 77 personen.
Hij bekende de dader te zijn van de twee aanslagen vorige zomer in Noorwegen waarbij de 77 doden vielen. Toch pleitte hij onschuldig. “Ik beken de feiten, maar ik beken niet mijn schuld in strafrechtelijke zin”, aldus de beschuldigde.
Tranen
Breivik weende bij het bekijken van de propagandafilm van 12 minuten die hij de dag van zijn aanslagen verspreidde. Breivik, wiens gezicht rood was van de emotie, veegde tranen weg toen in de rechtszaal de film te zien was die samengesteld was uit van foto’s en tekeningen van integristische moslims.
Er was lang over gediscussieerd of de film wel helemaal zou worden vertoond, zei openbaar aanklager Svein Holden. Volgens de aanklager was dat evenwel nodig.
Politiepenning
Holden legde de rechtbank uit hoe de beschuldigde zijn aanslagen voorbereidde. Breivik kocht een uniform, wapens en munitie, alsook materiaal voor een bom. Holden toonde een badge met daarop de woorden “marxistenjager” en een valse politiepenning met een foto van Breivik op.
De aanklager ging ook in op de activiteiten bij en het lidmaatschap van Breivik van verschillende groeperingen vanaf 1995 tot zijn aanhouding, waaronder een Tempeliersorde waarvan het openbaar ministerie het bestaan betwistte. Tijdens verhoren zei Breivik lid te zijn van zo’n Tempeliersorde.
Slachtoffers
Openbaar aanklager Inga Bejer Engh las de namen van de slachtoffers voor die omkwamen bij de bomaanslag in Oslo op 22 juli, alsook hun leeftijd, verwondingen en doodsoorzaak. Vervolgens gaf ze details over de negen mensen die daarbij zwaargewond raakten.
Ten slotte somde ze gedetailleerd de 69 mensen op die vermoord werden op het eiland Utoya. Zevenenzestig slachtoffers kwamen om door schotwonden; twee mensen verdronken of stierven aan hun verwondingen terwijl ze Breivik probeerden te ontvluchten. Drieëndertig anderen overleefden de schietpartij.
Meisje stort in
Het proces is een extreme beproeving voor de overlevenden van de bloedbaden en de familieleden van de slachtoffers. De overlevenden moeten hun verschrikkelijkste beproeving nog eens beleven, terwijl anderen horen hoe verwanten omkwamen.
Toen openbaar aanklager Inga Bejer Engh de aanklacht voorlas, vloeiden bij velen in de rechtszaal tranen. Een jong meisje stortte in elkaar en had verzorging nodig.
Schrijver
Bij het begin van zijn proces heeft Breivik de legitimiteit van de rechtbank waarvoor hij terechtstaat, afgewezen.
Toen de rechter Breivik naar zijn beroep vroeg, zei de in het zwart uitgedoste massamoordenaar niet een werkloze maar “een schrijver” te zijn. Hij weigerde zijn identiteit en leeftijd op te geven en zei in de gevangenis een boek aan het schrijven te zijn.
Extreemrechtse groet
Eenmaal in de gerechtszaal van zijn boeien ontdaan, bracht hij meteen de extreemrechtse groet.
Er werden voor het proces uitgebreide veiligheidsmaatregelen genomen en er is aanzienlijke mediabelangstelling. In de rechtszaal, waar plaats is voor 200 mensen, zitten onder meer familieleden van slachtoffers en overlevenden.
Begin februari eiste Breivik voor het tribunaal van Oslo zijn “onmiddellijke vrijlating”, omdat hij “een preventieve aanval deed tegen de verraders van het vaderland.” Breivik ziet zichzelf als kruisvaarder in de strijd tegen het door hem verfoeide multiculturalisme.
‘Wettige zelfverdediging’
Tijdens het proces zouden de advocaten van de verdediging eigenlijk de vrijlating van hun cliënt moeten eisen, omdat hij handelde uit “wettige zelfverdediging”. “We weten dat we niet zullen winnen, maar we moeten zijn argumenten vermelden”, legde meester Lippestad uit, één van de vier advocaten van Breivik.
De beschuldigde moet in de loop van de eerste week van het proces getuigen. “Het wordt enorm moeilijk om naar zijn uitleg te luisteren. Hij gaat zijn daad niet enkel verdedigen, maar ook klagen over het feit dat hij niet verder heeft kunnen doen”, zei Lippestad nog.
Psychotisch?
Vorig jaar had een eerste psychologische expertise aangetoond dat Breivik psychotisch was en dus moest worden opgenomen in een psychiatrische instelling. Zopas heeft een tegenexpertise echter bepaald dat hij wel verantwoordelijk is voor zijn daden en dus strafbaar is.
Voor Breivik zelf is het belangrijk dat hij toerekeningsvatbaar geacht wordt, omdat anders de extreemrechtse ideologie in zijn manifest niets meer waard is, aldus zijn advocaten.
‘Gruwelijk maar noodzakelijk’
De slachtoffers hoeven alvast niet te rekenen op excuses. Breivik heeft bekentenissen afgelegd en zegt dat hij spijt heeft dat hij zijn werk niet heeft kunnen afmaken. Voor hem waren de aanslagen ‘gruwelijk maar noodzakelijk’ en in ieder geval ‘geen misdaden’.
Breivik wilde met zijn aanslagen de regering en de sociaaldemocratische partij van premier Stoltenberg treffen omdat die volgens hem veel te laks optreden tegen het multiculturalisme. In ruil voor meer informatie over zijn daden en motieven, eist hij het ontslag van de regering.
KunstmestBreivik pleegde op vrijdag 22 juli 2011 een dubbele aanslag in Noorwegen. Hij pleegde eerst een bomaanslag in de regeringswijk van Oslo en trok dan naar het eiland Utoya. Daar richtte hij met een schietparij een bloedbad aan op het zomerkamp van de Noorse arbeiderspartij.
Uit het onderzoek is gebleken dat Breivik de aanslagen jarenlang heeft voorbereid. In 2009 richtte hij een bedrijf op om groenten te telen. Zo kon hij aan grote hoeveelheden kunstmest geraken, waarmee hij de explosieven maakte die hij gebruikte voor de bomaanslag in Oslo. (Belga/EE)
Het proces van Anders Behring Breivik zal een tiental weken duren.
DE ACTOREN:
– De rechters: Breivik wordt berecht door vijf rechters, twee beroepsmagistraten en drie burgers, van wie de stem evenveel zal wegen als die van de beroepsmagistraten. Het proces wordt voorgezeten door de vrouwelijke rechter Wenche Elizabeth Arntzen.
– De verdediging: De beschuldigde wordt verdedigd door meester Geir Lippestad, die door drie assistenten bijgestaan wordt.
– Het parket: Inga Bejer Engh en Svein Holden zijn de twee staatsprocureurs.
– De burgerlijke partijen: Meer dan 770 overlevenden en naasten van de slachtoffers worden vertegenwoordigd door 162 advocaten.
– De getuigen: Bijna 150 mensen zullen worden opgeroepen om te getuigen.
DE VOORLOPIGE KALENDER: – Van 16 tot 23 april: Uitleg van Breivik.
– Van 24 tot 30 april: Onderzoek van de bomaanslag op de regeringszetel, gerechtelijk-geneeskundige expertises en getuigenissen van het openbaar ministerie.
– Van 3 mei tot 1 juni: Onderzoek van de schietpartij op het eiland
Utoya, gerechtelijk-geneeskundige expertises en getuigenissen van het openbaar ministerie.
– 4 juni: Onderzoek van de arrestatie van de beschuldigde.
– 4 en 5 juni: Nieuwe getuigenissen.
– 6 juni: Details van het onderzoek.
– Van 7 tot 15 juni: Getuigenissen op vraag van de verdediging en de burgerlijke partijen.
– Van 18 tot 20 juni: Eindconclusies van de experts-psychiaters
over de psychiatrische gezondheid van Breivik.
– 21 en 22 juni: Requisitoir van het parket en het pleidooi van de verdediging.
DE MOGELIJKE STRAFFEN: – Als de rechters Breivik strafrechtelijk toerekeningsvatbaar verklaren, riskeert hij:
– een gevangenisstraf tot 21 jaar. Dat is de maximumstraf volgens het Noorse recht op het moment van de feiten voor “terroristische daden”.
– een gevangenisstraf tot 21 jaar met een terbeschikkingstelling van de regering. Een rechtbank kan na het uitzitten van de straf beslissen om de veroordeelde telkens voor een periode van maximaal vijf jaar langer op te sluiten, indien de gedetineerde nog steeds als gevaarlijk beschouwd wordt.
– Als de rechters Breivik strafrechtelijk ontoerekeningsvatbaar verklaren, moet hij zich psychiatrisch laten verzorgen in een gesloten instelling, mogelijk levenslang. Indien hij door de behandeling “genezen” zou raken, zou hij kunnen vrijkomen, op voorwaarde dat hij geen gevaar meer vormt voor de samenleving. Als niet aan die voorwaarde voldaan wordt, kan hij overgebracht worden naar een penitentiaire instelling op basis van een procedure die tot nog toe in Noorwegen slechts één keer toegepast werd.
HET VERDICT: Het verdict wordt verwacht in de loop van de maand juli; wanneer precies is nog niet geweten. Er is een meerderheid van drie van de vijf rechters nodig. Geantwoord moet worden op de vragen of Breivik toerekeningsvatbaar is en zo ja, hoe hij gestraft moet worden: met een gevangenisstraf of via psychiatrische zorgen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier