De internationale sancties tegen Iran zijn sinds het nucleaire akkoord grotendeels opgeheven en dus is Iran weer open for business. Dat Belgische ondernemers dat goed verstaan hebben, bleek op de eerste ‘confederale missie’ van ons land: 140 Vlaamse, Waalse en Brusselse ondernemers trokken in het kielzog van Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) naar hoofdstad Teheran.
Voor het eerst trokken de deelstaten overigens zonder federale paraplu op economische missie. En dat was ‘geen manco’, zo liet Geert Bourgeois verstaan. Deze zogenaamde ‘confederale missie’ hoeft dus niet de laatste te zijn: ‘De bedrijven zijn tevreden, dus is dit ook voor mij voor herhaling vatbaar.’ De missie voer wel nogal onder Vlaamse vlag, aangezien Waals viceminister-president Jean-Claude Marcourt (PS) op de laatste knip afblies. Officieel omdat hij zaterdag nog in de CETA-afwikkeling zat. In de wandelgangen klinkt het laconieker: ‘Alsof hij zin heeft om meteen na die discussie met Canada in een land als Iran de vrijhandel te gaan promoten.’
Bij de Waalse ondernemers was daar kritiek op te horen. Sommigen zagen een gesprek met een potentiële Iraanse klant in het bijzijn van hun politiek zwaargewicht in het water vallen. Bourgeois hield het diplomatisch: ‘Ik geef geen commentaar op de afwezigheid van Marcourt. Ik hoop dat ik ook de Waalse en Brusselse bedrijven heb vertegenwoordigd. We hebben naar best vermogen gewerkt in ieders belang.’ Wat bevestigd werd door Pascal Delcomminette (Wallonia Export-Investment Agency) en Benedicte Wilders (Brussels Invest & Export).
Wij voerden hier exclusief commerciële gesprekken. Het is onmogelijk om in het bijzijn van bedrijfsleiders mensenrechten ter sprake te brengen.
‘Geen signalen over mensenrechten van de ondernemers’
Wie in een land als Iran zaken wil doen, weet zich niet alleen geconfronteerd met een bureaucratisch systeem, maar ook met een theocratie. De mensenrechtensituatie is er op zijn zachtst gezegd weinig rooskleurig. Daarover is op deze missie met geen woord gerept tegen de Iraanse officials, geeft Bourgeois toe. ‘Wij voerden hier exclusief commerciële gesprekken. Het is onmogelijk om in het bijzijn van bedrijfsleiders dat onderwerp ter sprake te brengen.’ Bij aanvang van de missie liet Bourgeois nog verstaan dat het voor een kleine speler als België, laat staan Vlaanderen, ‘masochistisch’ zou zijn om geen handel te willen drijven met Iran: ‘Wie enkel met democratische regimes wil zaken doen, is snel uitgepraat. Het heeft daarenboven weinig zin om op voorhand ronkende verklaringen af te leggen. Zo blaas je meteen alles op.’
Aan het einde van de missie erkent de Vlaamse minister-president wel het probleem: ‘Iran heeft nog een lange weg te gaan. Deze samenleving is in strijd met onze fundamentele vrijheden en rechten.’ Eerder dan in het economisch isoleren van Iran ziet Bourgeois echter heil in het aanhalen van de banden: ‘Dat is helemaal niet tegenstrijdig, want net dat leidt tot liberalisering.’
Wij vragen de ondernemers om oog te hebben voor de mensenrechten en bijvoorbeeld niet toe te geven aan corruptie.
Claire Tillekaerts, CEO van Flanders Investment & Trade, verzekert dat het FIT altijd duurzaam ondernemen benadrukt, met respect voor de mensenrechten: ‘Wij vragen de ondernemers om oog te hebben voor de mensenrechten en bijvoorbeeld niet toe te geven aan corruptie.’ Maar krijgt Bourgeois van de ondernemers vragen over de penibele mensenrechten in Iran? ‘Vanuit de Belgische ondernemers krijg ik daarover geen signalen, neen.’
Waar Bourgeois wel veel signalen over kreeg is de moeilijke positie van Iran op de internationale financiële markt. Het merendeel van de sancties tegen het land zijn dan wel opgeheven, Iran heeft nog steeds weinig tot geen toegang tot het internationale betalingsverkeer. Dat maakt het voor ondernemers onzeker wanneer en of ze hun geld wel zullen te zien krijgen. Bourgeois weet zich overtuigd dat er vanuit Iran ‘geen obstakels’ zijn, integendeel: ‘Zij willen dit zo snel mogelijk opgelost zien.’
Mohammed Khazaee, de Iraanse viceminister van Financiën, is alvast formeel: ‘Ons beleid is erop gericht om het internationaal betalingsverkeer te heractiveren. Ik ben overigens verheugd u te kunnen melden dat wij al transacties hebben gedaan met Europese banken.’ Bourgeois pleit voor consequentie: ‘Als Iran zich aan de voorwaarden van het akkoord houdt, en naar ik hoor is dat zo, dan moeten wij snel een oplossing vinden.’
Een obstakel is het Amerikaanse Congres. De Republikeinen liggen er dwars en geven president Barack Obama weinig manoeuvreerruimte. Diens minister van Buitenlandse Zaken John Kerry mag dus voor een versoepeling pleiten (en Europa zelfs voorhouden dat ze Amerika niet als excuus mogen gebruiken), voor veel ondernemers zijn de garanties niet kloek genoeg. Voor zij die ook in de VS actief zijn, is de keuze tussen de Amerikaanse markt en de Iraanse snel gemaakt. Die laatste mag dan met 80 miljoen mensen wel een groot potentieel hebben, het blijft vooralsnog bij dat potentiele. Een Vlaamse ondernemer spreekt dan ook over ‘een snuffelronde.’ Maar als er geld te verdienen valt, tonen ondernemers zich uiteraard vooral pragmatisch: ‘Die betalingsproblemen lossen we wel op wanneer ze zich zouden stellen.’ Twee Belgische banken zijn alvast bereid om de transacties van hun klanten met Iraanse partners zoveel als mogelijk te faciliteren. KBC – dat weinig activiteit heeft in de VS en al even actief is in Iran – en Belfiuszijn beiden aanwezig op de missie.
Wat heeft de driedaagse missie opgeleverd? Alvast veel gesnuffel: er werden 1.000 speeddates gefikst tussen Belgische en Iraanse ondernemers, Bourgeois bracht grote Belgische spelers als Barco aan tafel met Iraanse (vice)ministers en er werden enkele principeakkoorden getekend. Zo’n memorandum van overeenstemming met het opleidingscentrum van de Antwerpse haven APEC werd, hoewel aangekondigd, uiteindelijk niet ondertekend. Toch lijkt alvast één Belgische speler een omgekeerde beweging te kunnen maken.
Bourgeois gaf afsluitend mee dat er een gesprek werd gevoerd met een Iraanse partner die in België wil investeren. Over wie het gaat, in welke sector die wil investeren en of dat jobs kan opleveren in België hield hij de lippen stijf op elkaar. ‘Over potentiële investeringen communiceren we niet,’ aldus het kabinet-Bourgeois. ‘Er zijn diverse gesprekken gevoerd met meerdere potentiële investeerders. Bij allemaal, ook vandaag, bleek de zorg voor financiële transacties in beide richtingen.’
Door Simon Demeulemeester in Teheran, Iran
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
