De afscheidstoespraak van Barack Obama stond in het teken van optimisme. Het land is er beter aan toe dan 8 jaar geleden, en hijzelf is optimistischer dan hij destijds was. En dat de rassentegenstellingen onder hem zouden verdwijnen? “Dat was nooit realistisch”. En Trump? Die werd niet vermeld.
Barack Obama hield zijn toespraak, die een uur duurde, voor een vol huis, McCormick Place, Chicago, waar tussen 14.000 en 20.000 aanwezigen waren.
Hij probeerde een cirkel vol te maken, door zijn afscheid te vieren in de stad waar hij zijn eerste stappen in de politiek had gezet.
Het was een thuiswedstrijd en de president werd voortdurend door enthousiast, bewonderend applaus onderbroken, en een keer door een gescandeerd “four more years”. Een derde ambtstermijn is wettelijk onmogelijk, en Obama moest toegeven dat hij op dit gebied niets vermocht.
Zijn medewerkers hadden voorspeld dat Obama in zijn afscheidsspeech eerder de toekomst dan het verleden op het oog zou hebben, en zo was het ook. Donald Trump werd niet vermeld, en de pijnlijk kiesnederlaag van november was geen thema. Obama had het eerder in interviews over de zigzagbewegingen van de geschiedenis, maar hier wou hij het hebben over de lange termijn, die volgens hem veelbelovend is.
Op een drafje overliep Obama de verwezenlijkingen van zijn 8 jaar als president: banengroei, het holebihuwelijk, Obamacare, de toenadering tot Cuba, het nucleair akkoord met Iran, dat er geen internationale aanslag op Amerikaanse bodem was geweest (als verschillend van nationaal geplande aanslagen)… “Volgens ongeveer elk criterium is Amerika een beter, sterker land dan het was toen we begonnen”.
‘Nooit realistisch’
Maar dan stapte hij over op de toekomst en hield hij een pleidooi voor solidariteit, betrokkenheid bij de democratie en rede.
“Dat is het wat we bedoelen als we zeggen dat Amerika uitzonderlijk is. Niet dat we foutloos zijn van in het begin maar dat we het vermogen hebben om te veranderen”. En die verandering bestaat erin dat we “iedereen omarmen, niet enkelen”.
“Na mijn verkiezing werd gesproken over een post-raciaal Amerika. Die visie, hoe goedbedoeld ook, was nooit realistisch. Want ras blijft een krachtig element in onze samenleving dat vaak verdeeldheid brengt. Ik heb lang genoeg geleefd om te beseffen dat rassenrelaties beter zijn dan ze tien, of twintig, of dertig jaar geleden waren”.
“We all have to start with the premise that…our fellow citizens loves this country just as much as we do” —@POTUS https://t.co/9h2vuuR8Vw
— The White House (@WhiteHouse) January 11, 2017
“Maar we zijn niet waar we moeten zijn. Elk van ons heeft meer te doen. Als elk economisch probleem voorgesteld wordt als een strijd tussen hardwerkende witte mensen en onwaardige minderheden, dan zullen arbeiders van alle kleurschakeringen blijven vechten voor de restjes, terwijl de welvarenden zich verder terugtrekken in hun privé-enclaves”.
De verdeeldheid moeten we te boven komen, aldus Obama, door begrip te hebben voor mekaar en door de eigen strijd te koppelen aan die van anderen.
“Voor zwarten en andere minderheden betekent dit dat we onze eigen strijd voor gerechtigheid moeten verbinden met wat andere mensen in dit land overkomt – de vluchteling, de migrant, de armen van het platteland, de transgender, en ook de witte man van middelbare leeftijd die van buitenaf misschien alle voordelen lijkt te hebben, maar zijn wereld overhoop gehaald zag door economische, culturele, en technologische verandering”.
Feitelijke basis
“Politiek is een strijd van ideeën. Maar zonder een gemeenschappelijke feitelijke basis, zonder nieuwe feiten toe te laten en toe te kunnen geven dat je tegenstander een goed punt kan maken, zonder dat wetenschap en rede ertoe doen, zullen we naast mekaar blijven praten. Waardoor compromis onmogelijk wordt”.
“Without some common baseline of facts…we’ll make common ground and compromise impossible.” —@POTUS #ObamaFarewell https://t.co/W6vqbVEiQs
— The White House (@WhiteHouse) January 11, 2017
We kunnen niet verslagen worden door vijanden als IS, aldus Obama, tenzij we in de strijd onze principes opgeven. “Ik verwerp de discriminatie van moslim-Amerikanen”.
Het was een van de grootste applauspunten, maar tegelijk iets wat sommige Amerikanen aan Obama hebben verweten. Dat hij bijvoorbeeld door de nadruk te leggen op drone-aanvallen de principes van het land heeft geschonden, of door de gevangenis van Guantanamo Bay niet te sluiten.
‘Yes we can’
Obama besloot met een pleidooi voor politiek engagement.
“Our democracy is threatened whenever we take it for granted….All of this depends on our participation” —@POTUS https://t.co/2AM3wOII3z
— The White House (@WhiteHouse) January 11, 2017
“Elk van ons, om het even uit welke partij, moet volop meewerken aan de heropbouw van de democratische instellingen. We moeten het makkelijker, niet moeilijker maken om te stemmen”.
“Onze Grondwet is een merkwaardig, prachtig geschenk. Maar het is ten gronde gewoon een stuk perkament. Het heeft op zich geen macht. Wij, de bevolking, geven het macht – met onze participatie, met de keuzes die we maken”.
“Ik verlaat dit podium meer optimistisch over dit land dan toen we begonnen. Mijn landgenoten, het was de eer van mijn leven om jullie te dienen. Ik zal daar niet mee ophouden. Ik zal als burger bij jullie zijn voor al de dagen die me resten”.
.@POTUS to @VP: “I’ve gained a brother…your friendship has been one of the great joys of our life.” #ObamaFarewell https://t.co/JLR06kKwyb
— The White House (@WhiteHouse) January 11, 2017
“Yes We Can.
Yes We Did.
Yes We Can.
Thank you.” —@POTUS #ObamaFarewell pic.twitter.com/azr05El60j— The White House (@WhiteHouse) January 11, 2017
En hij herhaalde de slogan uit de eerste presidentiële campagne: “Yes we can”. Hij amendeerde het: “Ja, we deden het. Yes we can”. “Niet ik”, preciseerde Obama, “maar wij”.
Hij had het af en toe moeilijk, vooral toen hij zijn echtgenote, zijn dochters, de vicepresident en zijn medewerkers bedankte. “Jullie hebben de wereld veranderd”.
.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier