Turkije blijft het moeilijk hebben om met de Armeense genocide in het reine te komen. Dat mocht ook de Duitse bondskanselier Angela Merkel ondervinden.

Na verschillende andere Europese landen, waaronder België, erkent nu ook het parlement in Duitsland de moordpartijen op de Armeense minderheid in het Ottomaanse Rijk als een genocide. Het huidige Turkije was in de Eerste Wereldoorlog een bondgenoot van Duitsland. De Turken verdachten de Armenen ervan dat ze als een vijfde colonne voor vijand Rusland werkten. In 1915 werden hele gemeenschappen op transport naar kampen in de Syrische woestijn gezet. Daarbij kwamen ongeveer een miljoen mensen om het leven. Turkije geeft dat toe, maar ontkent dat er sprake was van een genocide.

Het gebruik van dat woord ligt erg gevoelig. President Recep Tayyip Erdogan riep zijn ambassadeur uit Berlijn terug en in de Turkse media verschenen de gebruikelijke spotprenten van bondskanselier Angela Merkel in SS-uniform. Duitsland en Turkije liggen niet voor de eerste keer op ramkoers. Aan de ene kant wil Duitsland duidelijk maken dat het zich niet door Erdogan de les laat spellen. Aan de andere kant kan de bondskanselier het zich niet permitteren dat Turkije het akkoord met Europa over de opvang van Syrische vluchtelingen opblaast. De rechts-populistische partij Alternative für Deutschland (AFD) ademt steeds feller in haar nek en vooral haar Beierse zusterpartij CSU heeft het daar moeilijk mee.

Angela Merkel was een van de leiders die in 2007 de deur van Europa voor Turkije sloot. Destijds leek Erdogan bereid om zijn land in Europese zin te hervormen. Het smaakt vast zuur voor Merkel en voor de hele christendemocratie dat Turkije het opheffen van de visumplicht voor Turken en het heropstarten van de toetredingsgesprekken met de EU aan de vluchtelingendeal vastknoopte. Die visumplicht is belangrijk voor de Turkse gemeenschappen in Europa, terwijl Merkel de Turkse buffer voor de vluchtelingen nodig heeft zolang een diplomatieke doorbraak in de Syrische burgeroorlog uitblijft.

Maar als Turkije alsnog nauwer bij Europa wil aansluiten, moet het zelf eerst in het reine komen met wat een eeuw geleden is gebeurd. De manier waarop het ooit machtige Ottomaanse Rijk ophield te bestaan, echoot trouwens na in de Koerdische strijd voor autonomie en zelfs in de oorlogen in Irak en Syrië. Honderd jaar later blijft de Eerste Wereldoorlog zo merkwaardig actueel.

Hubert van Humbeeck

In de Turkse kranten wordt Angela Merkel op spotprenten afgebeeld met een SS-uniform.