Aragon eist fresco’s terug van Catalonië

Klooster van de Heilige Maria van Sigena, © /
Piet Swimberghe

Catalonië en Aragon zijn momenteel in een strijd verwikkeld rond de teruggave van enkele middeleeuwse muurschilderingen.

Het dispuut tussen Catalonië en het aangrenzende Aragon is al een tijd aan de gang en daarbij speelt blijkbaar ook de burgeroorlog een rol, wat de thematiek extra gevoelig maakt.

De strijd gaat terug tot 1984 toen het MNAC (Museu Nacional d’Art Catalunya) veroordeeld werd tot de teruggave van 53 kunstwerken aan Aragon. Er waren ook latere juridische beslissingen in die zin en heel wat werd ook teruggeven. Maar het huidige dispuut gaat over een aantal bijzondere muurschilderingen of fresco’s, in totaal 120 m2, in het bezit van het museum.

Ze komen uit het klooster van de Heilige Maria van Sigena, een parel van een Romaans klooster in Aragon, waar ze in 1936 door Catalaanse experten werden gered, na een brand in het klooster, en gerestaureerd.

Niet te verantwoorden

Het zijn inderdaad meesterwerken uit de middeleeuwen en ze maken nu dus deel uit van de collectie van het MNAC dat beroemd is voor zijn Romaanse kunst waar er heel veel van is bewaard in het noorden van het Iberische Schiereiland. De rechter had beslist dat het MNAC de muurschildering uit de voormalige kapittelzaal moest terugschenken op 16 november, wat niet is gebeurd. Het museum voert aan dat het er al ruim 60 jaar voor zorgt en dat het ontmantelen en terugplaatsen van dergelijke delicate kunstwerken, wat muurschilderingen ook zijn, niet echt te verantwoorden is.

Natuurlijk spelen ook andere politieke factoren een rol, want ook het onafhankelijkheidsstreven van Catalonië zou de vraag tot teruggave aanwakkeren. Maar we merken internationaal een tendens op die ijvert tot de teruggave en ook het terugplaatsen van muurschilderingen op hun originele plek. Want heel veel middeleeuwse muurschilderingen werden destijds inderdaad van de muren afgehaald. Je kunt ze op vele plaatsen in musea bewonderen. En het is een feit dat deze van de muur afgehaalde kunstwerken die nooit als ‘losse’ schilderijen bedoeld waren, eigenlijk in hun originele context thuishoren.

Maar niet iedereen vindt dit een goed idee, omdat muurschilderingen bijzonder delicaat zijn en snel onherroepelijk verloren gaan. Verplaatsingen kunnen nefast zijn voor de bewaring. Dit dispuut illustreert wel dat de kunstrestitutie momenteel weer aan de orde is en straks wellicht, mochten de oorlogshandelingen in het Nabije Oosten temperen, bijzonder actueel wordt.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content