Donderdagnamiddag gaat de Europese top van start. Wat ging er vooraf, wat ligt er op tafel en wie biedt er tegenstand?
Donderdagnamiddag zitten de Europese regeringsleiders samen voor een Europese top. Het is al de derde keer in een maand tijd dat de Europese Raad samenkomt. Eerst komen de Europese leiders samen, op vrijdag vervoegt de Turkse premier Ahmet Davutoglu het gezelschap.Net zoals de top van 7 maart, zullen ook deze twee dagen de gesprekken gaan over de vluchtelingencrisis, in het bijzonder over het ontwerpakkoord met Turkije dat momenteel op tafel ligt.
Wat voorafging
Tijdens de Brexit-top in februari hebben de regeringsleiders ook het onderwerp ‘vluchtelingencrisis’ even aangeraakt en een agenda samengesteld voor de top van 7 maart. Daarin was onder meer de bescherming van de buitengrenzen opgenomen en staat te lezen dat ‘we terug moeten naar een situatie waarin alle leden van de Schengenzone de grenscode volledig toepassen’.
Er is ook sprake van de oprichting van een Europese kust- en grenswacht, het doel om hotspots op te zetten en te ontwikkelen blijft behouden en de politici benadrukten dat ‘asielzoekers niet het recht hebben om het lidstaat te kiezen waar ze asiel aanvragen’.
Wat ligt er op tafel?
De nadruk lag echter niet op deze punten, maar op de Turks-Europese samenwerking. Aan de vooravond van de vorige top, hebben de Duitse bondskanselier Angela Merkel, de Nederlandse premier Mark Rutte en Davutoglu een plan besproken dat vervolgens voorgelegd werd tijdens de Turks-Europese top.
Oorspronkelijk zou de Europese Unie Turkije 3 miljard euro geven om vluchtelingen op te vangen, maar dat was buiten de Turken gerekend. Op de vorige bijeenkomst vroegen zij plots 3 miljard euro extra en lieten ze verstaan dat ze vanaf juni al visumvrij naar Europa willen reizen en dat er schot in de toetredingsonderhandelingen moet komen.
In ruil hiervoor zou Davutoglu ermee instemmen om alle vluchtelingen die illegaal aankomen in Griekenland, terug op te nemen in Turkije. Op voorwaarde dat voor elke vluchteling die Turkije opneemt, er eentje naar Europa gaat: het een-voor-een-principe.
Tegenstand
Intussen hebben verschillende landen zich uitgesproken tegen het ontwerpakkoord, waaronder Werner Faymann van Oostenrijk en François Hollande van Frankrijk (beiden omdat ze de hete adem van extreemrechts in hun nek voelen). Bulgarije, omdat het vreest dat vluchtelingen de oversteek via de Zwarte zee zullen wagen en dat Bulgarije het nieuwe Griekenland wordt.
Ook Hongarije, waar het opvangen van vluchtelingen sowieso al taboe is, is geen voorstander – premier Viktor Orbán wil er zelfs een referendum over organiseren. En tot slot stelt Cyprus zonder twijfel een veto tegen de toetreding, omdat het land sinds 1974 op slechte voet leeft met Turkije dat toen het noordelijke deel van Cyprus geannexeerd heeft.
Ondanks die tegenkanting, reageerde premier Charles Michel aanvankelijk positief. ‘Dit kan het business model van de mensensmokkelaars doorbreken en het signaal geven dat het geen zin heeft om de oversteek naar Griekenland te wagen’, legde Michel uit. Hij noemde het voorstel ook ‘een stap in de goede richting’.
Ondanks Michels enthousiasme, was na een bijeenkomst met Europese collega’s een ander geluid te horen bij staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA). Het hele een-op-een-principe zoals het nu voorligt is volgens Francken zowel vanuit moreel als vanuit praktisch oogpunt moeilijk uit te voeren. ‘Kan dat een-op-een-principe wel werken?’, vraagt hij zich af. ‘Stimuleer je daarmee niet dat ze (de Turken, nvdr) net nog veel boten laten vertrekken? Want hoe meer boten vertrekken, hoe meer mensen ze op het vliegtuig richting Europa kunnen zetten. Is dat vanuit moreel standpunt niet totaal verwerpelijk? Stimuleer je daarmee geen verdrinkingen?’
In strijd met internationaal recht?
Naast tegenkanting vanbinnen uit, hebben ook verschillende ngo’s, de VN, het UNHCR en Amnesty International kritiek geuit. Volgens hen is het ontwerpakkoord in strijd met het internationaal recht, het recht op asiel en de Conventie van Genève. Amnesty heeft premier Michel een petitie met 22.000 handtekeningen tegen de Turks-Europese deal overhandigd.
Uit protest werd ook het Facebookevenement #EuropeanBlackDays gestart, dat door verschillende verenigingen gesteund wordt. Zij roepen de dagen waarop de onderhandelingen gevoerd worden, uit tot zwarte dagen in de geschiedenis van Europa: ‘Als deze voorstellen worden aangenomen, dan komt dat neer op een humanitaire tragedie voor vluchtelingen en migranten, een politieke tragedie voor Europa, en een economische tragedie voor Griekenland. Naast een inbreuk op de mensenrechten en de conventie van Genève, symboliseren deze beslissingen ook het einde van de solidariteit in de Europese Unie’, klinkt het.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
