De territoriale uitbreidingsdrang van Vladimir Poetin naar het oosten van Oekraïne brengt mogelijk andere landen op ideeën.
‘De Krim is onlosmakelijk verbonden met Rusland.’ Zo verantwoordde de Russische president Poetin zijn beslissing om het schiereiland te annexeren. De Krim werd inderdaad in 1954 door de toenmalige Sovjetleider Chroesjtsjov aan zijn geboorteland Oekraïne afgestaan omdat het gebied ‘economisch, territoriaal en cultureel’ beter bij Oekraïne paste, maar in die tijd was Oekraïne nog een Sovjetrepubliek. Met het uiteenvallen van de USSR in 1991 verloor Rusland dan ook de Krim. Een historische fout, vindt Poetin nog altijd.
Omdat de kaart van Europa in het verleden al meerdere malen hertekend werd, zouden ook andere leiders volgens de logica van Poetin verschillende hapjes uit het grote Rusland kunnen bijten. Onderstaande lijst somt de belangrijkste Russische territoria op waar andere landen – als ze dat al zouden willen – aanspraak zouden kunnen op maken.
1. De Koerilen: geclaimd door Japan
De Koerilen is een gordel van eilandjes tussen het Russische schiereiland Kamtsjatka en het Japanse eiland Hokkaido. De vier zuidelijke eilanden van de Koerilen (Koenasjir, Itoeroep, Sjikotan en de Habomai-eilanden) worden, sinds hun inlijving door de Sovjet-Unie in 1945, geclaimd door Japan. De twee landen houden al meer dan 60 jaar sporadisch onderhandelingen over het onderwerp, maar zonder resultaat. De kwestie ligt zodanig gevoelig dat Japan en Rusland nog steeds geen vredespact hebben getekend die de Tweede Wereldoorlog formeel beëindigt. Door de toenemende internationale spanningen kondigde Rusland onlangs aan om de eilandjes te herbewapenen.
2. Bolsjoj Oessoeriejski: voorheen van China
Rusland bezit de helft van dit onbewoonde eiland in een rivier tussen het noordoosten van China en het oosten van Siberië. De Russen gaven de andere helft in 2008 aan China als onderdeel van een akkoord van vier jaar eerder. Daarvoor claimde Rusland niet alleen het volledige eiland, maar ook een nabijgelegen eiland, Tarabarov. Beide waren immers in 1929 door de Sovjet-Unie ingenomen. Met het compromisakkoord in 2004 ging Tarabarov naar China, maar bleef een deel van Bolsjoj Oessoeriejski van Rusland.
3. De oblast Amoer: voorheen van China
De Chinese Qing-dynastie werd gedwongen deze strategische plek in 1858 aan Rusland op te geven, maar de 64 dorpen bleven gedurende 40 jaar een Chinese enclave. Toen Chinese rebellen er in opstand kwamen, dreef het Russische leger de dorpelingen de rivier in. 3.000 mensen verdronken. Sindsdien is het gebied in handen van Rusland, iets wat door China wordt aanvaard, maar niet door de ‘Republiek China’, de opvolger van de Qing-dynastie, waarvan het gezag zich beperkt tot het eiland Taiwan, Nog steeds tonen landkaarten in Taiwan het gebied als een deel van China.
4. Pytalovo-Abrene: voorheen van Letland
Wegens de diverse bevolkingssamenstelling was het niet eenvoudig om de grenzen van Letland vast te leggen bij zijn onafhankelijkheid in de vroege jaren 20. Tijdens de Tweede Wereldoorlog nam Rusland Letland in, maar na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie weigerde Rusland het intussen Russische district Pytalovo terug te geven omdat de inwoners ervan voornamelijk Russisch waren. Letland erkende de nieuwe grens in een akkoord in 2007.
5. Ivangorod: voorheen van Estland
In 1945 werd de stad gescheiden van haar zusterstad Narva, dat aan de overkant van de rivier Narva ligt. Nu zijn de beide steden via een brug aan elkaar gelinkt en heb je een visum nodig om de brug over te steken. Toen de Sovjet-Unie de stad tijdens de Tweede Wereldoorlog innam, werd de Narva als grens bepaald tussen Estland en de Sovjet-Unie. Estland wil de oorspronkelijke grens echter herstellen. Zelfs de inwoners van Ivangorod tekenden in 2010 een petitie om opnieuw aan te sluiten bij Estland. Pas onlangs werd de discussie beslecht met een akkoord tussen beide landen. Ivangorod blijft Russisch.
6. Karelië: voorheen van Finland
Het Russiche Rijk veroverde het gebied om als buffer te dienen. Toen Finland onafhankelijk werd, wilde Rusland Karelië echter als buffer behouden. Finland weigerde. De Sovjet-Unie viel het land in 1939 binnen en na drie maanden oorlog en honderdduizenden doden gaf Finland uiteindelijk toe om 10 procent van zijn totale grondgebied af te staan, het meeste daarvan bevond zich in de zuidoostelijke provincie Karelië met de tweede grootste stad van Finland, Viipuri (Russisch: Vyborg). Met de hulp van de nazi’s kreeg Finland zijn verloren land eventjes terug, maar vanaf 1944 heroverde de Sovjet-Unie de controle. Sindsdien lijkt Finland de hoop te hebben opgegeven om zijn territorium terug te krijgen, al blijven activisten – en sommige politici, lobbyen voor de terugkeer van Karelië.
7. Kaliningrad: voorheen van Oost-Pruisen (Duitsland)
Kaliningrad was eeuwenlang een Duitstalige haven aan de Baltische Zee met de naam Königsberg, waar onder meer Immanuel Kant en Hannah Arendt woonden. De geallieerden verwoestten de stad tijdens de Tweede Wereldoorlog en Sovjettroepen veroverden wat overbleef van Königsberg in 1945. Ze maakten de stad en de omliggende regio een onderdeel van de Sovjet-Unie. Alle overblijvende Duitsers werden uit de stad verdreven en vervangen door Russisch sprekende migranten. De stad kreeg de naam Kaliningrad, als eerbetoon aan Sovjetleider Michail Kalinin. Maar sinds de val van de Sovjet-Unie ligt de stad enigszins geïsoleerd tussen twee EU-lidstaten (Polen en Litouwen). De laatste jaren komen bovendien weer meer en meer Duitsers op bezoek en gaan geruchten dat Duitsland de stad terug wil inlijven in ruil voor de kwijtschelding van Russische schulden. Voorlopig blijft Kaliningrad een Russisch eiland in de Europese zee.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier