65 jaar Koreaanse oorlog: ‘Soms moet je vechten voor je vrijheid’

De Britse historicus Sir Max Hastings geldt als internationale expert over de Koreaanse Oorlog, die 65 jaar geleden met een vredesakkoord werd besloten maar nooit officieel is beëindigd. Die ‘vergeten oorlog’ verdient meer aandacht, zegt hij, want hij kan ons veel leren over vandaag. ‘Het is belangrijk om bullies zoals Vladimir Poetin tegen te spreken.’

Waarom is deze oorlog vergeten, als hij zo belangrijk was?

SIR MAX HASTINGS: Er viel weinig glorie te halen uit de Koreaanse Oorlog. Behalve erg veel doden heeft hij niets opgeleverd: er is geen duidelijke winnaar, de beide Korea’s zijn nog steeds gescheiden en de oorlog is nooit officieel beëindigd. Uit de Tweede Wereldoorlog is het misverstand geboren dat een oorlog een duidelijke uitkomst moet hebben, met een verliezer aan de ene kant en een winnaar aan de andere. Nu weten we dat die oorlog eigenlijk de uitzondering was. Meestal eindigen oorlogen op een onduidelijke, rommelige manier.

Waarom vindt u de Koreaanse Oorlog zo belangrijk?

HASTINGS: Er zijn twee redenen: de Koreaanse Oorlog was de eerste ‘beperkte oorlog’ en hij heeft een grote invloed gehad op belangrijke conflicten als de Koude Oorlog en de oorlog in Vietnam. Een beperkte oorlog is een oorlog waarin niet alle beschikbare wapens worden ingezet. Het belang daarvan is niet te overschatten, wanneer u weet dat we in Korea aan het eind van 1950 heel dicht bij een nucleaire oorlog hebben gestaan. De Amerikaanse generaals, opperbevelhebber Douglas MacArthur op kop, waren er zeer grote voorstander van om nucleaire wapens in te zetten tegen China. De Amerikanen wilden China heel graag een lesje leren nadat het land in 1949 in handen was gevallen van Mao Zedong en zijn communisten én het lef had om samen met de Sovjets de Noord-Koreaanse invasie van Zuid-Korea te steunen. Toen de VS in het begin de oorlog dreigden te verliezen tegen het militair nochtans veel zwakkere China, wilden de generaals hun ultieme wapen inzetten. We moeten de Amerikaanse presidenten, eerst Harry Truman en daarna Dwight Eisenhower, heel dankbaar zijn dat ze daar anders over dachten en de druk van hun generaals hebben weerstaan.

Hoe heeft de Koreaanse Oorlog invloed gehad op de Koude Oorlog en de oorlog in Vietnam?

HASTINGS:Jozef Stalin, de leider van de Sovjet-Unie, was er hevig van geschrokken dat de Amerikanen bereid waren ten oorlog te trekken voor Korea. Dat had hij nooit gedacht. Net zo heeft ook China weinig plezier beleefd aan die oorlog. We weten niet hoeveel Chinezen er exact stierven, maar het moeten er minstens 500.000 geweest zijn. Zelfs voor zo’n groot land als China is dat veel. De vuurkracht van de VS heeft Mao een schok bezorgd die hem ervan weerhield later in de Vietnamoorlog te stappen. Hij is dat, ondanks de grote vrees van Washington daarvoor, nooit van plan geweest.

Besluit u daarom dat de Koreaanse Oorlog het waard was om gevochten te worden?

HASTINGS: Precies. Wie deze oorlog afdoet als nutteloos, vergist zich. Het Westen heeft toen getoond dat het ertoe bereid was om op te treden tegen communistische agressie, waardoor de Zuid-Koreanen het tragische lot van de Noord-Koreanen bespaard is gebleven.

U noemt de Koreaanse Oorlog een test van de communisten. De Russische president Vladimir Poetin is geen communist maar ook hij test het Westen, zoals in Oekraïne en in de Baltische staten.

HASTINGS: We moeten absoluut duidelijk maken aan de Baltische staten dat we met de NAVO aan hun kant staan als de Russen agressief zouden worden. Dat wordt natuurlijk moeilijk wanneer veel Europese landen, en dan vooral Duitsland, het idee loslaten dat je een sterke defensie nodig hebt. Dat is gevaarlijk, denk ik. Zeker in een context waarin ook de Amerikaanse president dubbel spel speelt. Donald Trump geeft niet om de Russische gifaanval op Engelse bodem en hij verwerpt, helaas, net als Poetin het idee dat er internationale regels nodig zijn. Dat maakt de situatie vandaag zo moeilijk én gevaarlijk. Want zonder regels wordt alles mogelijk.

Is het niet net dan belangrijk om rustig te blijven en niet mee te gaan in militair opbod?

HASTINGS: Het is even belangrijk om bullies zoals Poetin tegen te spreken. Als je dat niet doet, blijven ze hun gang gaan. We laten ons te veel afleiden door het jihadisme. Zeker, terroristen kunnen ons pijn doen. Maar ze kunnen veel minder dan Poetin onze samenleving ontwrichten. (denkt na) Weet u, in de jaren 1950 was het niet moeilijk om de bevolking ervan te overtuigen dat de communisten slecht en gevaarlijk waren en dat je je ertegen moest verzetten. Nu lijkt het erop dat weinig mensen nog iets de moeite waard vinden om voor te vechten of te sterven. Nochtans is dat een van de belangrijkste lessen uit de Tweede Wereldoorlog: soms moet je vechten voor je vrijheid.