Terrorisme-expert Peter R. Neumann, directeur van het International Centre for the Study of Radicalisation and Political Violence aan King’s College London, legde getuigenissen van tientallen IS-overlopers naast elkaar en distilleerde daaruit vier belangrijke redenen waarom zij de terreurorganisatie de rug toekeerden.
‘Veel is er al geschreven over de jonge mannen en vrouwen die zich bij de Islamitische Staat (IS) aansluiten, maar weinig is bekend over zij die de groep de rug toekeren,’ schrijft Peter R. Neumann in zijn rapport. ‘Toch kunnen hun verhalen cruciaal zijn om de propaganda te ontkrachten en leugens bloot te leggen.’
58 getuigenissen van overlopers legde Neumann naast elkaar. Ze zijn volgens hem een groeiend fenomeen. ‘Twee derde van die 58 verlieten de IS dit jaar, een derde zelfs in de afgelopen zomer alleen.’
Hij erkent dat hun ervaringen divers zijn. ‘Niet iedereen is plots een overtuigde democraat geworden. Sommige hebben zelfs misdaden begaan. Ze zijn op een bepaald moment enthousiaste aanhangers geweest van de meest gewelddadige totalitaire organisatie van onze tijd. Ook de kwaliteit van de getuigenissen is niet altijd even duidelijk. Wat me echter heeft overtuigd dat hun verhalen geloofwaardig zijn, is hoe consistent hun boodschappen zijn.’
Neumann distileerde uit de getuigenissen vier grote verhalen
Een van de hardnekkigste kritieken is dat de groep vecht tegen andere soennitische rebellen. ‘Volgens de overlopers lijkt het omverwerpen van het Assadregime geen prioriteit en doet de IS weinig om de soennitische moslims die door Assad worden aangevallen, te helpen. De meeste aandacht gaat naar ruzies met andere rebellen en de obsessie van de leiders met spionnen en verraders. Daarvoor waren ze niet naar Syrië en Irak gekomen’.
Daarnaast is er de brutaliteit van de groepering. ‘Veel overlopers klagen over gruwelijkheden, moorden op onschuldige burgers en executies van strijders door hun eigen commandanten’, aldus Neumann.
Een derde reden die vaak genoemd wordt is corruptie. Overlopers bekritiseren de privileges die worden gegeven aan buitenlanders, hetgeen volgens hen in strijd is met de ideologie van de organisatie en zelfs met de islam. Neumann citeert een overloper uit India, die naar eigen zeggen toiletten moest kuisen: ‘Dit is geen heilige oorlog’.
Ten slotte zijn veel strijders gewoon teleurgesteld door de realiteit. Neumann: ‘Hun ervaringen blijken niet overeen te komen met hun verwachtingen van actie en heldendaden. Een van hen noemde zijn taken saai.’
Waardevol
Neumann voert aan dat de verhalen belangrijk zijn omdat ze het beeld van eenheid en vastberadenheid dat de IS wil ophangen, aan diggelen slaan. Hun voorbeeld kan anderen aanzetten om te volgen.
Hij roep daarom overheden op om de waarde van de overlopers te erkennen en het voor hen gemakkelijker maken om zich uit te spreken, door hen te helpen met hun re-integratie en hun veiligheid te garanderen. (KVDA)
