‘Live Aid heeft eigenlijk weinig goeds voortgebracht voor mij’, vertelt het gezicht van de campagne, Birhan Woldu, exact 30 jaar na de concerten. ‘Ik zal altijd het meisje blijven, dat gered werd van de hongersnood.’
In 1984 zond de Canadese zender CBC een schokkende reportage uit over de hongersnood in Ethiopië. Beelden van stervende, met vliegen bedekte kinderen gingen snel de wereld rond en veroorzaakte een golf verontwaardig. Volgens schattingen kwamen tussen de 300.000 en één miljoen Ethiopiërs om het leven. Toch keken Westerse politici de andere kant op en bleef hulp uit. De hongersnood brak dan ook uit ten tijden van de Koude Oorlog en Ethiopië zat in ‘het verkeerde kamp’, dat van de Sovjet-Unie.
Omdat er vanuit politieke hoek niets gebeurde, nam de Ierse zanger Bob Geldof het heft in handen en organiseerde hij op 13 juli 1985 verschillende Live Aid concerten in Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. Wereldwijd zouden 1,9 miljard mensen in 150 landen de concerten hebben gevolgd. Ze brachten 66 miljoen euro op.
‘Live Aid heeft niets betekent voor mij’, vertelt de nu 34-jarige Birhan Woldu aan The Guardian. Woldu werd in 1984 gefilmd toen haar wanhopige vader hulp kwam zoeken. De verpleegster zei dat het te laat was voor het kind, waarop hulpverleners een graf begonnen te graven. Maar het meisje kwam erdoor en werd een symbool van hoop, een van de gezichten van Live Aid.
‘Daardoor is mijn leven allesbehalve eenvoudig geworden’, vertelt ze nu. ‘De campagne heeft eigenlijk weinig goeds voortgebracht voor mij. Ik heb geen job en mijn bekendheid dwingt me om zoveel mogelijk onder de radar te leven.’
Geen werk
Grote bekendheid verwierf Woldu in 2005 toen Geldof haar opvoerde tijdens de Live 8 concerten. ‘Laat je niet wijsmaken dat deze acties niet werken. Kijk naar deze prachtige vrouw, dankzij ons staat ze hier’, sprak Geldof fier.
‘Ik ben trots op Live Aid, omdat het de levens van zoveel Ethiopiërs heeft verbeterd tijdens de hongersnood. Maar mij persoonlijk heeft het niet geholpen. Ik heb een stempel meegekregen en zal altijd dat meisje gered uit de hongersnood in de jaren tachtig blijven. Op dit moment is mijn leven niet al te rooskleurig. Ik heb geen werk en kan mijn familie dus niet onderhouden’, vertelt ze. Al beaamt Woldu dat haar land er fors op vooruitgegaan is, sinds de hongersnood van 1983 tot 1985 (waarbij ze haar zus en moeder verloor).
Paternalistische visie op ontwikkeling
Ondanks de goede bedoelingen van de reeks concerten – exact 30 jaar geleden – had Live Aid volgens ontwikkelingswerkers ook een negatieve kant. Het veroorzaakte een paternalistische visie op hulp én ontwikkeling. Hoewel het een inzameling was vóór Afrika, stond er geen enkele Afrikaan op het podium.
Bovendien was de hongersnood geen natuurramp. De honger werd veroorzaakt door politiek wanbeleid van de regering-Mengistu. Volgens verschillende bronnen voelde Mengistu zich zelfs gesterkt door het Live Aid programma. De leider schakelde zijn collectiviseringsprogramma een versnelling hoger: boeren werden uit hun huizen gezet en gedwongen te verhuizen naar de andere kant van het land waar de grond zogezegd vruchtbaarder was. Volgens Artsen Zonder Grenzen vielen er 100.000 doden onderweg.
Irrigatie
‘Ondervoeding en kinderen die gekleed gaan in vodden, zijn helaas niet verdwenen. Al is er fundamenteel wel heel wat veranderd’, vertelt de 73- jarige Tekie Hagos uit Mekele (Noord- Ethiopië) aan de Ethiopische nieuwssite Nazaret.com.
Vandaag leidt de regio Tigray de agrarische omwenteling in het Oost-Afrikaanse land. ‘Ongeveer twintig jaar geleden werden slechts enkele honderden hectares geïrrigeerd, vandaag zijn dat 275.000 hectares’, zegt Kiros Bitew van het ministerie van Landbouw.
‘In het verleden werd Ethiopië altijd geassocieerd met hongersnood en armoede. Die tijd is voorbij. De rest van wereld begint gelukkig te beseffen dat ons land veel meer te bieden heeft.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier