30 geiten of een meisje? Mensonterend gebruik in Zuid-Soedan

Jonge meisjes in Zuid-Soedan krijgen met extreme vormen van geweld te maken. © Xinhua

In delen van Zuid-Soedan geven families nog steeds meisjes weg als bloedgeld. Veel meisjes zijn amper vijf jaar oud.

Zuid-Soedan is een land in het noordoosten van Afrika, verdeeld in tien deelstaten. Meisjes die in de deelstaat Oost-Equatoria wonen hebben bijzonder veel kans om te maken te krijgen met een mensonterend gebruik dat in vijf van de twaalf stammen in deze deelstaat heerst: ze worden weggegeven als ‘bloedgeld’.

30 geiten of een meisje

“Als iemand een medemens vermoordt, verwachten de nabestaanden van het slachtoffer dat er bloedgeld wordt gegeven als compensatie”, zegt Dina Disan Olweny van de Staatscoalitie voor Vrouwen en Jeugd.

De meeste stammen vragen compensatie voor moord als gevolg van een van de vele conflicten over vee of land, uit wraak of na een geschil tussen dorpen onderling.

“Meestal wordt er een prijs gevraagd van 20 tot 30 geiten”, zegt Olweny. “De meeste families zijn echter niet in staat om dat te betalen of weigeren dat te doen. Eerder nog geven ze de voorkeur om een van hun dochters als compensatie weg te geven.”

Bloedgeld

Volgens kinderrechtenspecialist Shanti Risal Kaphle wordt “een jong meisje beschouwd als een product dat kan worden weggegeven ter compensatie of als het zogenaamde bloedgeld om de vrede in de familie en de gemeenschap te bewaren.”

Kaphle legt uit dat het heel gebruikelijk is dat over het leven van het meisje wordt onderhandeld “zonder dat ze er zelf weet van heeft en zonder haar toestemming. Na de overhandiging wordt ze onderworpen aan geweld, misbruik en uitbuiting.”

500 dollar voor een leven

De praktijk waarbij meisjes als schadevergoeding worden weggegeven trok de aandacht van de regering. Zij stelden daarom het bedrag van 500 dollar voorop (450 euro) als compensatie voor een leven. Stamleden geven echter nog steeds de voorkeur aan een jong meisje, en vinden de 500 dollar die de regering voorstelt een te lage prijs als vergoeding voor de dood van een naaste.

Volgens experten geniet de bloedprijs nog steeds de voorkeur van de meeste families omdat op die manier een familielid met het meisje kan huwen zonder een bruidsschat te moeten betalen voor een vrouw. In een ander scenario kan ze, als ze eenmaal de leeftijd van 12 jaar bereikt heeft, worden uitgehuwelijkt in een andere familie en zo een aantal geiten opleveren.

Seksueel misbruik

Veel van de meisjes die op deze manier worden weggeschonken zijn amper vijf jaar oud. Ze worden weggehaald uit de familie waar ze geboren werden en moeten elk contact verbreken.

Hun leven neemt dan een dramatische wending. Vaak worden ze “blootgesteld aan kinderarbeid, seksueel, fysiek en emotioneel misbruik”, zegt Olweny. “Om aan deze hel te ontsnappen plegen velen van hen zelfmoord”.

Het wegschenken van kinderen als schadevergoeding is slechts een van de vele misbruiken die jonge meisjes in Zuid-Soedan moeten doorstaan. In een andere deelstaat, West-Bahr-el-Ghazal, heerst het vreemde gebruik van de weduwnaarcompensatie dat veel jonge meisjes in vroege huwelijken dwingt.

“Als een vrouw sterft kan de weduwnaar aan de familie van de overleden vrouw de bruidsschat terugeisen”, zegt Linda Ferdinand Hussein van de ngo Vrouwenorganisatie voor Opleiding en Promotie. “De meeste families betalen dat niet uit maar geven een jongere zus van de overleden vrouw in de plaats.”

Brutaliteiten

Vier jaar na de onafhankelijkheid van Zuid-Soedan, waarmee het land ’s werelds jongste natie werd, trekken kinderrechtenspecialisten aan de alarmbel.

“Gendergerelateerd geweld tegen jonge meisjes vindt nog steeds op uiteenlopende manieren plaats, zowel in vredestijd als tijdens conflicten”, zegt Hussein.

Uit een verslag dat op 30 juni werd uitgebracht door de missie van de Verenigde Naties in Zuid-Soedan bleek dat het Soedanese People’s Liberation Army (SPLA) en de bijhorende gewapende groepen een campagne van geweld voeren tegen de bevolking van Zuid-Soedan. Dat geweld wordt gekenmerkt door “nieuwe brutaliteiten” en omvatte onder meer het verkrachten en nadien levend verbranden van meisjes in hun huizen.

Geen middelbare school

Ook het vorig jaar uitgebrachte rapport van de humanitaire organisatie CARE bracht de extreme vormen van geweld aan het licht waarmee jonge meisjes in Zuid-Soedan te maken krijgen.

Volgens Plan International, de oudste en grootste kinderontwikkelingsorganisatie, trouwt 7,3 procent van de meisjes in Zuid-Soedan voor ze de leeftijd van 15 jaar bereiken, 42,2 procent van hen huwt tussen 15 en 18 jaar. 37 procent start in de basisschool maar slecht 7 procent maakt die ook af. Uiteindelijk zullen slechts 2 procent van de meisjes de middelbare school halen. (IPS/TE)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content