Vrije Tribune

“We redden nu niet meer ‘de’ banken maar de Europese centrale bank”

Vrije Tribune Hier geven we een forum aan organisaties, columnisten en gastbloggers

Volgens financieel analist Karel Volckaert is de Eurocrisis geen remake van de bankencrisis uit 2008. Hier wordt nog altijd dezelfde hete aardappel doorgegeven.

De Italiaanse opflakkering is géén remake van de bankencrisis. Een remake veronderstelt dat het origineel al ingeblikt is, de oorspronkelijke versie weggedeemsterd.

Hier wordt nog altijd dezelfde hete aardappel doorgegeven, van de Amerikaanse huizenmarkt in 2006 naar verstrekkers van consumentenkrediet, van de banken die voor hen kredietlijnen openden naar de Europese banken die in de onderliggende hypotheken belegden, en van die banken naar onze potverterende landen. De lynchpin op dit ogenblik is de ECB zelf; we redden nu geeneens meer “de” banken, maar de Europese centrale bank.

De politicus (of bankier) die met een stalen gezicht volhoudt dat “niemand dit zag aankomen” moet echt zo hard slaag krijgen! Hyman Minsky deed al decennia geleden uit de doeken hoe het financiële systeem werkt. De ondertussen goed in de markt liggende Minsky bouwde voort op Keynes’ inzicht dat onzekerheid – de voorkeur voor liquiditeit in Cambridgespeak – de wereld doet draaien.

Onze maatschappij steunt in die mate op schulden dat er zich onvermijdelijk instabiele kredietcycli voordoen. Bankiers en consumenten zijn aan het begin van de cyclus erg terughoudend om geld te lenen. Maar met iedere lening die netjes wordt terugbetaald, worden de teugels gevierd tot op de top kapitaal wordt verstrekt zonder noemenswaardig onderpand. En het kleinste kind opmerkt dat de keizer geen kleren draagt…

De oplossing die we voor deze instabiliteit bedachten, is dat de overheid/centrale bank tussenkomt en de werkelijkheid – tijdelijk – opheft. De automatische stabilisatoren slaan aan, waardeloze kredieten worden moedwillig niet correct in de boeken gewaardeerd, bankverliezen worden geabsorbeerd door een overheidsinstelling die over een aantal jaren die buffer langzaam leeg laat lopen. Alle moderne crises zijn op deze manier opgelost. Zo werkt ons economische stelsel – ik heb daar niet eens een waardeoordeel over. Maar deze keer zijn de grenzen van wat mogelijk is zonder misdadige inflatie te creëren al te zichtbaar geworden. De “spaarbekkens” zijn volgelopen. Dat is wat de markten signaleren.

Ik begrijp wat de politici proberen: tijd winnen, nog snel een spaarbekken graven. Zo staat het in de boeken. Zo is het altijd gegaan. Wat ze niet schijnen te vatten, junk bond king Juncker op kop, is dat de marktspelers véél gesofisticeerder zijn dan de argeloze schapen in hun kieskudde. Zolang ze vanuit hun superieure staat blijven neerkijken op het profanum vulgus van de markten, zijn de politici een vogel voor de kat. Een schietkraam. Altijd prijs.

Van Rompuy & co zouden met de “roofdieren” op de markten moeten overleggen: “Kijk mensen, jullie hebben ook allemaal (Minsky’s) Stabilizing an unstable economy gelezen. Jullie weten wat we proberen en jullie zien ook dat we er dit keer niet zonder slag of stoot uit zullen raken. Onze landen hébben gewoon geen geld om nog eens de banken te redden. De eurozone hééft structuurfouten. We moeten dit in Europees concert oplossen.”

Iedere zichzelf respecterende waarnemer moet ondertussen een reddingsplan hebben voorgesteld. De meest pragmatische – zoals dat van Yanis Varoufakis en Stuart Holland, oud-adviseur van Delors – proberen de huidige Europese instellingen efficiënt te gebruiken om én de landen én de banken recht te houden: de ECB die (Chinees) kapitaal aantrekt met als onderpand getransfereerde staatsobligaties van alle Europese landen, de EFSF die de bankroete banken herkapitaliseert, en de EIB die de noodzakelijke langetermijninvesteringen voor haar rekening neemt om Europa er bovenop te helpen.

U kiest maar een plan, ik lees wel de kleine lettertjes. Dankzij het abjecte corporate welfarism waarvan de financiële economie doortrokken is, acht ik het immers niet denkbeeldig dat de money trust het op een akkoordje gooit met de politici en de belastingbetaler er morgen voor opdraait. De overgrote massa zal het niet eens merken: de spitsvondigheid om zoiets politiek verkocht te krijgen, kent weinig grenzen.

Dit is geen remake van 2008, dit is “The deathly hallows, part 2”. Hou vooral de plaatsen in het oog waar de strijd wordt uitgevochten. Niet de aandelenmarkt – die is weinig meer dan een uitstalraam voor het grote publiek. Ik heb het over de repomarkten waar Treasury collateral rates tegen de nul aanschurken omdat banken over elkaar vallen om het ultiem liquide papier te bemachtigen; over de geldmarktfondsen die opnieuw de speculatieve toer opgaan; over de wisselkoers tussen de euro en de zwitserse franc die de vlucht naar kwaliteit verbeeldt; over goud en zilver die de onhoudbaarheid van het teveel aan krediet in omloop pijnlijk bloot leggen.

Karel Volckaert is financieel analist van het Antwerpse onderzoeksbureau Strategus.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content