Waarom is de Griekse exit uit de eurozone een nachtmerrie?

Waarom gewaagt de Griekse premier van een “geopolitieke nachtmerrie” in het geval van een exit van Griekenland uit de eurozone?

De voorbije dagen spraken zowel de Duitse bondskanselier Angela Merkel als de Franse president François Hollande zich uitdrukkelijk uit voor het behoud van Griekenland in de eurozone. Beide staatshoofden stelden in opvallend gelijklopende bewoordingen dat het in deze discussie om “meer” ging dan enkel maar een economisch of financieel dispuut. De bijkomende uitleg van Merkel afgelopen vrijdag ging als volgt: “Het gaat hier niet enkel om economische vragen maar zeker ook om diepgaande politieke kwesties en dus over de toekomst van Europa als een geheel”.

Er zijn redenen om achter dit soort uitlatingen de vrees te lezen van een politica die onderkent dat een grexit via dodelijke besmetting naar andere probleemlidstaten toe finaal tot het einde van de Europese Unie kan leiden. Maar er lijkt meer aan de hand dan deze terechte bekommernis om een ronduit zorgwekkend scenario inzake de Europese toekomst. De Griekse premier Antonis Samaras lichtte een tipje van de sluier toen hij vorige week bij het begin van zijn rondgang langs de Europese hoofdsteden verklaarde dat het scenario van een grexit “zou kunnen aanleiding geven tot een geopolitieke nachtmerrie en dit tot ver buiten de grenzen van Griekenland”. Zware maar niet direct duidelijke woorden. Wat zit hier achter?

Als Europa Griekenland niet meer wil financieren, zal dit onvermijdelijk aanleiding geven tot een vertrek van Griekenland uit de eurozone. Twee jaar terug kon een exit nog op een ietwat geordende manier gebeuren en had dat via de devaluatie van de nieuwe Griekse munt zelfs een substantiële bijdrage aan het stoppen van de zware recessie in Griekenland kunnen leveren. Nu dreigen de positieve aspecten van een grexit ondergesneeuwd te raken in chaos en compleet wanbestuur. Het is ook zo goed als zeker dat een dergelijk scenario het nu al frêle evenwicht binnen de coalitie van Samaras volledig zal opblazen. De extreem linkse Syriza-partij zal bij deze evolutie het meeste garen spinnen, met alle gevolgen vandien voor de houding van Athene ten aanzien van de Europese Unie.

Er zal hoe dan ook nieuwe financiering moeten gezocht worden voor zover de korte termijnbehoeften van het land niet volledig door de schepping van vers geld in eigen munt zullen kunnen gedekt worden. De weerstand binnen het IMF om nog eens naar Griekenland toe met vers geld over de brug te komen, is zeer groot. Niet in het minst in de Verenigde Staten vreest men dat met name China maar al te graag met enkele miljarden dollars (of euro) over de brug zal komen om Griekenland te “helpen”. Vorig jaar liet China in dit verband al een beetje in haar kaarten kijken. In juni 2011 verwierf Cosco (China Ocean Shipping Company) voor 5 miljard euro de controle over de containerterminals in Piraeus, de belangrijkste haven van Griekenland. Griekenland heeft het zeer moeilijk vandaag met haar privatiseringen. China wil zich daar graag wat van naderbij mee bemoeien en zo via Griekenland een ook naar Oost Europa en de Zwarte Zee toe schitterend gelegen bruggenhoofd uitbouwen.

Het is in deze context de Amerikanen ook niet ontgaan wat er op tafel kwam toen Cyprus enkele maanden terug zei hulp nodig te hebben om financieel overeind te kunnen blijven. Diverse Cypriotische bewindslui lieten toen achteloos vallen dat er ook wel bij het Rusland van Vladimir Poetin kon worden aangeklopt om enige noodfinanciering te bekomen. Trouwens, Rusland heeft historisch gezien altijd al meer dan gemiddelde interesse gehad in wat er met en in Griekenland gebeurt. Rusland stevig voet aan grond in Cyprus en misschien ook in Griekenland en China verder langs de grote poort in Griekenland binnen: de Amerikanen worden duidelijk heel zenuwachtig van zulke perspectieven, net zoals trouwens de enkele nog geo-strategisch denkende Europese politici.

Met de eurocrisis wordt het, om Knack-collega Koen Meulenaere te parafraseren, steeds meer zoals met het wielrennen: zelfs als je ziet wat je effectief ziet, is er vaak toch nog iets heel anders aan de hand.

Johan Van Overtveldt