Waarom de Grieken geen belastingen betalen

Knack-hoofdredacteur Johan Van Overtveldt spreekt in Athene met bedrijfsleiders, taxichauffeurs, uitgevers, journalisten, hotelmanagers en politie-agenten.

Regen en koelte in Athene, maar storm in de geesten en harten van de Griekse mensen. Aan dat gegeven ontsnap je echt niet als je in de eerste uren van je verblijf achtereen volgens praat met een Grieks zakenman op het vliegtuig (Anastasiou), de taxichauffeur (Kostas), de hotelmanager (Steffie), de verantwoordelijke van de uitgeverij die de Griekse vertaling van mijn boek uitbrengt (Patrickiou), de eerste interviewer (Miguel) en diens cameraman en last but not least een groepje van politie-agenten die aan de zwaar gehavende voorgevel van het ministerie van Financiën op het Syntagma-plein, recht over het Griekse parlement, de wacht houden ook al ligt dat Syntagma-plein er nu volkomen rustig bij.

“Alle Grieken zijn bedrogen door hun leiders maar”, zo stelt Constantinuou, de meest Engels-vaardige van de politie-agenten, “het zijn wel wij die hen verkozen. Het is dus gedeelde verantwoordelijkheid met dien verstande dat het gewone volk nu veel meer afziet dan die leiders. Zij houden altijd wel ergens een appeltje voor de dorst. Voor ons politie-agenten is het soms verscheurend. Er zitten onder de betogers veel schoften en amokmakers. De jongste weken zagen we echter meer en meer gewone mensen onder de betogers, ook onder diegenen die gewelddadig werden. Wij moeten de orde handhaven, zeker, maar het werd voor ons hoe langer hoe moeilijker om in te grijpen”.

Wat de zakenman, de hotelmanager en de uitgever volkomen los van elkaar benadrukken, is wat voor elk van hen de échte patstelling voor Griekenland uitmaakt. In de woorden van uitgever Patrickiou: “Uiteraard zouden wij onze belastingen beter moeten betalen. Alle Grieken weten dat en een overgrote meerderheid van hen is zeker nu in principe bereid om dat te doen. We doen dat echter niet omdat we onze politici totaal niet vertrouwen. We weten met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid dat ze de hogere belastingsinkomsten ofwel zullen verkwanselen aan idiote projecten, ofwel corruptiegewijs in de eigen zakken zullen laten verdwijnen. En dus betalen we onze belastingen niet. Zo simpel is dat”.

De patstelling bestaat uit twee luiken want op de suggestie dat het dan in zulke omstandigheden misschien aanbevelenswaardig zou zijn om die Griekse regering onder curatele van de Europese Unie en/of het IMF te zetten, reageert elk van onze bonte verzameling gesprekspartners als met één stem: “Neen. Dat kan ook niet. Wij Grieken zijn daarvoor te fier. We zouden zoiets als gelijkaardig aan een militaire bezetting beschouwen en dat accepteer je ook nooit. Het klinkt onlogisch allemaal en het is ook voor een stuk onlogisch maar zo zit de de Griekse volksaard nu eenmaal in elkaar. We walgen van onze politieke leiders – socialisten of conservatieven, één pot nat – maar wijzen doorgedreven bemoedering van Europa of van het IMF ook radicaal af”, aldus Steffie, de energieke dame van tegen de zestig die deze zondagavond het hotel Athens Plaza runt.

Ik wandel het hotel uit na een boekvoorstelling en twee interviews. Zelfs op een zondagavond in maart is het pokkedruk rond het Syntagma-plein. Grieken lopen, kop diep in de schouders, rond op de plaats waar de voorbije maanden uitgebroken stenen en brandbommetjes al te vaak in het rond vlogen. Alle gevels en stoepen dragen nog duidelijk de sporen van het bij momenten zwaar geweld. Als de bovengaande theorie van de patstelling klopt, kan het dan, gemeten naar Noord Europese, zeg maar Duitse normen, nog goed komen met dit land? Willen de Grieken zelf wel die verandering waarvan hun leiders nu zeggen dat ze er nu echt gaat komen? Met elke stap over het Syntagma-plein geloof ik hen minder en minder. En er was al weinig vertrouwen in de woorden van de Griekse leiders van in den beginne.