Voorspelling: het verdere verloop van de zware crisis in Griekenland

De Griekse economie en samenleving glijden verder af naar chaos en diepe crisis. Enkel het extreemlinkse Syriza gaat hier garen bij spinnen.

Miltiadis Varvitsiotis, parlementslid voor Nieuwe Democratie, de belangrijkste partij binnen de nieuwe Griekse regering, steekt zijn mening niet onder stoelen of banken. Als de regering van eerste minister Antonis Samaras niet snel belangrijke toegevingen krijgt van Europa, dan zal deze regering het niet lang volhouden, aldus Varvitsiotis in een interview met BBC. Chaos en verdere versterking van extreemlinks zijn dan onvermijdelijk. Varvitsiotis besluit: “Iedereen die met ons negocieert moet hiermede rekening houden”.

Voilà, aan duidelijkheid geen gebrek: of Europa geeft op substantiële punten van het tweede grote saneringspakket voor Griekeland toe, of de chaos in Griekenland wordt onbeheersbaar, met alle gevolgen van dien, ook voor de stabiliteit binnen de eurozone. Iedereen vertrouwd met de politieke discussies op het hoogste niveau inzake de crisis binnen de eurozone weet dat dit soort van chantage-argumenten er nu eenmaal bij horen. De Grieken doen nu echter zelfs niet meer de moeite om ze voor camera’s en microfoons verborgen te houden.

Onze minister van Financiën Steven Vanackere en EU-commisaris Karel De Gucht begrijpen het plaatje ten volle. Beide bewindslui argumenteerden de voorbije dagen dat Griekenland vooral op het vlak van structurele hervormingen geen duimbreed zou toegegeven worden. Met andere woorden: over aspecten als besparingen en realisatie van begrotingsdoelstellingen valt te praten. En dus kunnen we nu reeds vrij nauwkeurig uittekenen wat er zich in de komende weken en maanden zal gaan afspelen in de onderhandelingen tussen de Griekse regering en de troika en in de Griekse economie en samenleving.

De Griekse regering gaat uitstel krijgen inzake de realisatie van een begrotingsevenwicht. Zij vraagt om de datum daarvoor te verschuiven van 2014 zoals nu voorzien naar ten vroegste 2016 (liefst nog wat later). Verder schuift de regering Samaras naar voren dat er geen verdere inleveringen meer moeten gebeuren op overheidslonen en op pensioenen en dat het ontslag van 150 000 ook voorlopig in de schuif gehouden wordt. Het valt te verwachten dat finaal de Griekse regering op deze punten minstens gedeeltelijk haar zin zal krijgen zodat trofeëen in de lucht kunnen gestoken worden voor het thuisfront.

Daar tegenover zal de Griekse regering zware beloftes doen om nu echt werk te maken van privatiseringen, van de liberalisering van belangrijke sectoren van de economie, van de verdere verhoging van de pensioenleeftijd en van een betere inning van de belastingen. Dit zijn de structurele hervormingen waar onder meer Vanckere en De Gucht het over hebben. De controle op de acties nodig om elk van deze doelstellingen te realiseren, is niet enkel niet evident te organiseren door buitenstaanders maar vergt sowieso ook veel tijd.

Bovendien ligt het ook voor de hand dat een doelstelling als bijvoorbeeld 50 miljard euro puren uit privatiseringen in Griekenland totaal onrealistisch is. Hoe bewindslui van diverse eurolanden hun zakenmensen en investeerders ook proberen aan te zetten om in Griekenland te investeren, die pleidooien vallen om heel begrijpelijke redenen overal in dovemansoren. Wie wil er vandaag immers zijn geld riskeren in een land waarvan niemand weet hoe op het vlak van, bijvoorbeeld, rechtszekerheid en financiële stabiliteit de zaken er volgende maand of volgend jaar zullen bij liggen?

Beloftes over structurele hervormingen zullen dus moeten volstaan om tegen eind juli verse miljarden aan steun over te maken aan de Griekse regering. Eind juni lukt het allicht nog wel maar eind juli zullen overheidslonen, pensioenen en werkloosheidsvergoedingen niet meer kunnen betaald worden zonder verse transfers vanwege de troika.

En zo zal het dan maand na maand gaan want de krimp van de Griekse economie zet onverminderd voor. Niemand houdt nog rekening met de officiële prognoses van IMF en EU die voor dit jaar een krimp van de Griekse economie met 4,5% voorspellen. De Athens Chamber of Commerce schuift – 7,8% naar voren en steeds meer private voorspellers komen ook in de buurt van dit cijfer uit. De cumulatieve krimp van de Griekse economie sedert 2008 komt daarmede boven de 20%. Ongeveer éénderde van de private sector van de Griekse economie ging de voorbije vijf jaar voor de bijl.

De toegevingen welke de troika aan de Griekse regering zal doen op het vlak van de begrotingssanering zullen de recessie pil iets minder bitter maken op de korte termijn. De overheidsschuld zal echter verder blijven aanzwellen en tegelijk zal er van de structurele hervormingen weinig in huis komen zodat er ook geen enkel perspectief op groei op langere termijn ontstaat.

De Griekse regering is te zwak om die ingrijpende structurele hervormingen door te zetten, iets wat onder meer blijkt uit het feit dat de twee coalitiepartners van Nieuwe Democratie, namelijk de meer linkse partijen PASOK en Democratisch Links, geen politici naar het kabinet willen sturen in een onhandige poging om wat ruimte te hebben om zich snel van deze regering te kunnen distanciëren. Bovendien is het een redelijke gok van Samaras en zijn ploeg om er van uit te gaan dat Europa er toch niet de stekker zal uittrekken. Dus waarom dan de politieke pijngrens trotseren om te voldoen aan Europese eisen?

Terwijl de transfers richting Griekenland verder doorgaan, zal de Griekse economie dus verder blijven wegzinken. De werkloosheid – officieel nu op 22,5% maar in de realiteit veel hoger – zal nog verder toenemen, net als de naakte armoede in het land. De regering Smaras gaat ten onder temidden de toenemende druk van een wanhopige bevolking.

Op de achtergrond staan de mensen van Syriza rustig te wachten. De macht in Griekenland zal hen als een rijpe appel in de schoot vallen. De exit van Griekenland uit de eurozone wordt dan onvermijdelijk. Daar waar pakweg een jaar terug een goed georganiseerde exit een belangrijke onderdeel van de herstelbeweging van de Griekse economie had kunnen zijn, blijft nu enkel nog de chaotische versie van de exit.