Vrije Tribune

Vleesvermindering niet maatschappelijk relevant? (Elena Lievens)

Vrije Tribune Hier geven we een forum aan organisaties, columnisten en gastbloggers

Voor het derde jaar op rij geen gratis zendtijd op VRT over vleesmatiging.

1. Overcomsumptie.
We eten in Vlaanderen te veel vlees. Uit recente peilingen van de federale overheid blijkt dat de dagelijkse consumptie van dierlijke eiwitten meer dan anderhalve keer hoger ligt dan de maximale hoeveelheid, aanbevolen door het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. De Vlaming zou namelijk per dag gemiddeld 160 g eiwitrijke producten eten van bijna uitsluitend dierlijke oorsprong, terwijl om gezondheidsredenen de aanbevolen dagelijkse portie 75 à 100g bedraagt. De Vlaming eet m.a.w. 60% teveel eiwitten.

Deze overconsumptie van vlees en andere dierlijke producten brengt tal van problemen met zich mee op het vlak van volksgezondheid en milieu-impact.

Ten eerste leidt deze overconsumptie tot een verhoogd risico op diverse aandoeningen en ziektes, vooral hart- en vaatziekten, dé voornaamste doodsoorzaak onder volwassenen in ons land – circa 40% van de sterftegevallen in België zijn te wijten aan hart- en vaatziektes. Hoewel men generaties lang dacht dat vooral genetische en omgevingsfactoren deze hart- en vaatziektes veroorzaken, bestaat er ondertussen een groeiende medisch-wetenschappelijke consensus over de essentiële rol daarin van ons voedingspatroon. Een hoge consumptie van dierlijke producten verhoogt ook het risico op diverse vormen van kanker, overgewicht en diabetes.

Ten tweede heeft de intensieve veeteelt die nodig is voor de overconsumptie van vlees zeer specifieke, negatieve ecologische gevolgen. Volgens het FAO (Food and Agriculture Organisation) immers staat veeteelt wereldwijd in de top drie oorzaken van elk belangrijk milieuprobleem, van klimaatverandering en ontbossing tot bodemerosie, watervervuiling of het verlies aan biodiversiteit.
Bovendien legt de grootschalige productie van veevoeder een te groot beslag op potentiële landbouwgronden, waardoor in sommige delen van de wereld, zoals in Afrika, de voedselcrises elkaar opvolgen – we weten dat ongeveer 1 miljard van de wereldbevolking honger lijdt. Hetzelfde FAO schat namelijk dat – als graasland wordt meegeteld – driekwart van het akkerland in de wereld gebruikt wordt voor veeteelt en dat veeteelt instaat voor één tiende van het waterverbruik (voor de “productie” van 1 kg biefstuk is alleen reeds 15.000l (!) water nodig). Wervel vzw berekende dat jaarlijks 175 miljoen ton plantaardig eiwit, dat theoretisch perfect bruikbaar is voor menselijke consumptie, aangewend wordt als voeder voor vee en vis, dat op zich slechts 70 miljoen ton (dierlijk) eiwit “produceert” en dus slechts een rendement haalt van 40%!

Enerzijds wordt wel vaak gebruik gemaakt van reststromen voor veevoeder, en anderzijds kunnen sommige gronden niet anders worden gevalideerd dan via dierlijke productie, maar toch kan over het algemeen gesteld worden dat vleesproductie een duidelijke verspilling van de menselijke voedingsstoffen impliceert.

Intensieve veeteelt wordt ook als een belangrijke oorzaak naar voren geschoven om de recente opmars van superbacteriën en virussen te verklaren. Superbacteriën zijn micro-organismen die nu al bijna resistent zijn tegen de zwaarste antibiotica en waarvoor de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in april 2010 opgemerkt alarm sloeg.

Tenslotte kan Vlaamse vleesindustrie anno 2010 de dieren geen minimum aan dierenwelzijn garanderen. Dit leidt meer dan regelmatig tot o.a. fysieke gezondheidsproblemen, zelfverminking, stress, frustratie en verveling bij de dieren.

Het Vierde Federaal Rapport inzake Duurzame Ontwikkeling (2009) stelde dat “… om de doelstellingen van duurzame ontwikkelingen te bereiken, de consumptie van vlees en dierlijke producten zal moeten dalen”. Het is dezelfde vraag die in 2007 weerklonk uit de mond van Rajendra Pachauri, in dat jaar Nobelprijswinnaar voor de Vrede en huidig voorzitter van het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change): “Please, eat less meat!”


2. Niet maatschappelijk relevant.
Spijts deze overtuigende gegevens blijft de Vlaamse overheid achter in het aanzetten van haar inwoners tot een vleesarmer en meer verantwoord eetpatroon. Dit is nogal onbegrijpelijk gezien haar niet te betwisten voorbeeldfunctie voor haar burgers. Wat, hoe en hoeveel we eten mag dan wel een hoogstpersoonlijke, individuele keuze zijn, toch heeft die keuze drastische gevolgen wereldwijd, zoals supra duidelijk gemaakt. Daarom zien we het als een kerntaak van de overheid om haar burgers over deze heikele gezondheids- en duurzaamheidskwesties ten minste voor te lichten.

Het mag daarom dan ook verbazingwekkend genoemd worden dat EVA (Ethisch Vegetarisch Alternatief), de vzw die in Vlaanderen en Brussel het grote publiek, de horeca, de gezondheidssector, de landbouw- en voedingsector, het middenveld, de media en het onderwijs wil informeren over en sensibiliseren voor vleesmatiging, er voor het derde jaar op rij niet in geslaagd is gratis zendtijd op de VRT te bekomen in het kader van humanitaire en maatschappelijke campagnes. De redenen voor deze weigering werden door de VRT per brief aan EVA overgemaakt en houden feitelijk in dat er bij de jury van de VRT die de aanvragen beoordeelt, geen consensus is over de noodzaak van een campagne die aanzet tot vleesvermindering en al evenmin over de maatschappelijke relevantie ervan. Gezien hetgeen hierboven werd uitgelegd, zijn deze conclusies van de VRT tamelijk schokkend te noemen.


10 februari 2011. Elena Lievens. Lector Arteveldehogeschool Gent, Lid Raad van Bestuur van EVA.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content