Tom Vandyck

Uitschuiver in Jeruzalem

Tom Vandyck Tot 2014 correspondent in de VS voor Knack.be

De Amerikaanse Republikeinse presidentskandidaat Mitt Romney presteert het om in Jeruzalem een heel volk voor achterlijk te verslijten.

Uit het lexicon van het Washingtonjargon: met een ‘gaffe’ (een uitschuiver) heb je te maken wanneer een Amerikaans politicus in een onbewaakt moment per abuis zegt wat hij ergens écht over denkt.

Zie ook: de Republikeinse presidentskandidaat Mitt Romney die de Britten bij zijn recente bezoek aan Londen onder de neus wreef dat ze slecht voorbereid waren op de Olympische Spelen.

Romney had natuurlijk geen ongelijk. Er wáren problemen met de douaniers die dreigden te staken en de bewakingsfirma die er niet in slaagde om voldoende mensen in te huren, en de Britten mopperden wat af over al het ongemak dat bij de Spelen komt kijken.

Voor Romney komt het er op reis in Groot-Brittannië, Israel en Polen echter op aan om aan de kiezers thuis te laten zien dat hij op zijn plaats is tussen de groten der aarde. Met veel meer dan leuke plaatjes op schoot bij David Cameron, Benjamin Netanyahu en Lech Walesa moest hij niet thuiskomen.

Dat wil dus zeggen: handjes schudden, schouderklopjes uitdelen en verder vooral geen stommiteiten uitkramen. Vooral niet als je daarmee de toorn van de notoir gemene, over de hele wereld gelezen Britse pers over jezelf afroept. Op maat van Twitter en Facebook gesneden koppen als ‘Mitt the Twit’ kan je in volle verkiezingscampagne best missen.

Dat je daar niet toe in staat bent, zegt op zich al wat over je politieke talenten. Maar hoe korzelig de Britse premier David Cameron ook reageerde, gesteld dat Romney president zou worden, dan is er nog geen man over boord. De speciale relatie tussen de VS en Groot-Brittannië houdt het wel.

Ernstiger wordt het wanneer je vervolgens als gewaarschuwd man naar Israel reist en daar binnen de paar uur al een rel uitlokt door te stellen dat de Palestijnen arm zijn omdat hun cultuur minderwaardig is – én er in een regio waar godsdienst sowieso een kruitvat is ook meteen de Heer bij sleurt.

Waarom zijn de Israëli’s zoveel rijker dan de Palestijnen, vroeger Romney zich af op een fundraiser in Jeruzalem. “Cultuur maakt alle verschil. En wanneer ik hier kom, deze stad aanschouw en over de prestaties van de mensen in dit land denk, erken ik de kracht van – op zijn minst – cultuur en een aantal andere dingen. Eén daarvan is de hand van de Voorzienigheid.”

De Palestijnse toponderhandelaar Saeb Erekat liet meteen weten dat hij dat een racistische uitspraak vond en dat de Republikeinse presidentskandidaat nog veel te leren heeft over het Midden-Oosten.

Dat had Romney uiteraard kunnen zien aankomen. Een heel volk voor achterlijk verslijten, je doét het om te beginnen niet. En als Amerikaan doe je dat zeker niet, want Amerika is zelf een land waar ras, cultuur en etniciteit nog steeds hypergevoelig liggen. Zowat iedere Amerikaan weet dat hij met zulke dingen heel erg voorzichtig moet zijn, want hoe goed je het ook bedoelt, voor je het weet komt er ruzie van.

Enfin, iedere Amerikaan, behalve Mitt Romney, klaarblijkelijk. Maar die leeft dan ook in een vergulde bubbel waar hij nauwelijks met gewone Amerikanen in aanraking komt. Vandaar dat hij er bijvoorbeeld ook geen flauw benul van heeft dat mensen kwaad worden wanneer hij op het campagnepad verklaart dat hij het leuk vindt om mensen te ontslaan.

Maar je moet natuurlijk ook rekening houden met de andere mogelijkheid: dat dat geval in Jeruzalem helemaal geen uitschuiver was en dat Romney donders goed wist wat hij deed. Met andere woorden: dat hij de Palestijnen doelbewust schoffeerde om te scoren bij zijn eigen kiespubliek in de VS.

Mitt Romney is een man die bij veel Republikeinen nog steeds weerstand oproept. Naar de verkiezingen gaan met een steenrijke mormoon uit het linkse Massachusetts is geen evidentie in een partij die haar electorale zwaartepunt heeft bij sociaal-economisch in de verdrukking zittende verarmende blanke mannen uit de evangelische Bible Belt in het zuiden des lands. Veel van die lui stemmen op zijn best met de neus dichtgeknepen voor Romney. Bij hen heeft hij nog steeds een en ander te bewijzen.

Hoe doe je dat? Door naar moslims te schoppen, bijvoorbeeld. In grote delen van de Republikeinse partij heerst tegenwoordig namelijk een islamhaat die stilaan Filip Dewinter-achtige vormen begint aan te nemen.

Getuige daarvan: de hetze die Congresvrouw Michele Bachmann, de Tea Party-diva uit Minnesota, twee weken terug ontketende tegen Huma Abedin, de persoonlijke assistente van minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton, die van Pakistaanse afkomst is. Die moet verwijderd worden, vindt Bachmann, want haar familieleden zouden lid zijn van de Moslimbroeders.

Bachmann had daar overigens nul-komma-nul bewijsmateriaal voor. De Moslimbroeders zelf lieten horen dat ze nog nooit van Huma Abedin gehoord hadden. Hoeft ook niet, want dit ging over politiek scoren. Combineer de technieken van de anticommunistische spokenjager Joseph McCarthy in de jaren vijftig met moderne islamofobie en dit is wat je krijgt: een goeie ouwe heksenjacht.

Maar een paar van Bachmanns partijgenoten durfden daar iets van te zeggen. Ex-presidentskandidaat John McCain en voorzitter van het Huis van Afgevaardigden John Boehner waarschuwden dat ze te ver ging. Voor de rest bleef het oorverdovend stil op de Republikeinse banken.

Geen wonder, want de meeste Republikeinse Congresleden zitten in de greep van de Tea Party, die de dienst uitmaakt in de Republikeinse voorverkiezingen en mandatarissen die de zuivere ideologische lijn niet volgen zonder pardon naar huis stuurt.

De Tea Party wordt in grote mate bevolkt door fundamentalistische christenen zoals Bachmann, die in alle ernst vrezen dat de invoering van de Sharia nakende is in de VS. En die heftig pro-Israel zijn omdat ze uit de Bijbel menen op te maken dat Christus na het Laatste Oordeel alleen maar terugkomt naar Israel. Ergo: geen Israel, geen wederkomst van de Heer. Dan weet je het wel.

Dat zijn dus de stemmen die Romney absoluut nodig heeft; zijn politieke startkapitaal, zeg maar. Met hen alleen redt hij het niet, maar zonder hen wordt alles eindeloos veel moeilijker voor hem. En dan staat het dus goed om te laten zien dat je mans genoeg bent om in het hol van de leeuw een keer flink de waarheid te zeggen.

Best mogelijk, dus, dat Romney met zijn ‘uitschuiver’ in Jeruzalem electoraal een goeie zet heeft gedaan. Maar gesteld dat hij president wordt, heeft hij zichzelf op termijn wel een flinke pad in de korf gezet.

Wordt hij verkozen, dan krijgt Romney onvermijdelijk weer te maken met het Midden-Oosten, een regio die aan elkaar hangt van lange tenen en nog langere geheugens. Van de Amerikaanse president wordt verwacht dat hij daar een ‘honest broker’ is; een onbevooroordeelde scheidsrechter. En die rol spelen als je één van de partijen er vooraf al van overtuigd hebt dat je een incompetente racist bent, begin er maar eens aan.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content