Cyberoorlog wordt een onderdeel van elke toekomstige oorlog. Landen weten vandaag niet hoe ze ermee om moeten.
Cyberoorlog wordt een onderdeel van elke toekomstige oorlog. Landen weten vandaag niet hoe ze ermee om moeten.
“Cyberaanvallen worden het wapen van de toekomst.” Het zijn de woorden van John Chipman, directeur van het International Institute for Strategic Studies (IISS) in Londen. “Ze zullen een onderdeel vormen van elke toekomstige oorlog. Toch weten veel landen nauwelijks hoe ze ermee om moeten gaan.”
Nochtans hebben er zich al meerdere ernstige cyberaanvallen voorgedaan. Denk maar aan de cyberbombardementen tegen Estland in 2007. Drie weken lang werden cruciale netwerken van banken uitgeschakeld vanuit meer dan een miljoen (Russische) computers.
Ook de cyberoorlog tegen Georgië in augustus 2008 wees op de gestage toename van virtuele aanvallen. Toen lanceerden de Russen, voor ze Georgië met tanks en soldaten binnenvielen, een first strike via het internet.
Die aanvallen werden niet door militairen uitgevoerd. Heel wat gewone Russen, ook en vooral niet-hackers namen eraan deel, zo bleek uit een rapport van de US Cyber Consequences Unit, een onafhankelijke Amerikaanse onderzoeksinstelling. De Russen werden ‘gerekruteerd’ via sociale netwerken zoals datingsites, hobbysites en andere themasites.
Hoe moeten landen reageren op cyberaanvallen? De huidige wetgeving staat lichtjaren ver af van mogelijke vormen van cyberoorlog. Ook de NAVO heeft momenteel geen kant-en-klaar beleid wanneer een van de lidstaten wordt aangevallen in een cyberoorlog. Volgens interne bronnen wordt er aan een document gewerkt.
“Een digitale Pearl Harbor is immers niet onmogelijk”, zegt de Amerikaan Kenneth Geer. Hij werkt als onderzoeker aan het Cooperative Cyber Defence Centre of Excellence (ccdce) in Tallinn.
“De mogelijkheden zijn legio. Bedenk alleen al hoe de Israëlische luchtmacht er in 2007 in slaagde om een kernreactor op te blazen in Syrië. Dat was vooral dankzij de cyberaanvallen die de Syrische luchtverdediging uitschakelden, waardoor de Israëlische toestellen probleemloos het Syrische luchtruim in konden vliegen. Hoe meer de luchtverdedigingssystemen en de luchtverkeerscontrole computergestuurd worden, hoe kwetsbaarder ze zijn voor cyberaanvallen.”
In de Verenigde Staten, die zelf heel kwetsbaar zijn, besliste president Barack Obama dat cyberdefensie een centrale pijler van zijn defensiestrategie moet worden.
Het ergst denkbare scenario zou een gesofistikeerde cyberaanval zijn die de stroom, de gsm- en televisienetwerken of de financiële netwerken uitschakelt. In een land dat al meermaals grote stroomonderbrekingen (in New York en Californië) heeft meegemaakt, komt die vrees overigens niet echt uit de lucht vallen.
