Zoete wraak?

Yves Leterme treedt weer op het voorplan. Jammer genoeg heeft hij een kort geheugen.

Ontslagnemend premier Yves Leterme (CD&V) beleefde mooie momenten vorige week. Hij kreeg een pluim omdat zijn regering het zo voorbeeldig deed tijdens het EU-voorzitterschap. Hij was ook vol lof over zichzelf: dankzij het ‘goed bestuur’ van zijn regering is de begrotingssituatie van het land beter dan verwacht.

Dit weekeinde lanceerde hij het voorstel om met zijn regering van lopende zaken een begroting op te stellen die meer bespaart dan is voorzien. Dat klinkt logisch. Leterme kan perfect een meerderheid zoeken in het nieuwverkozen parlement en de maatregelen nemen ‘die zich opdringen’. Alle macht gaat uit van het parlement, niet van een regeerakkoord dat tussen de meerderheidspartijen wordt gesloten. In Europa moeten de Europese Commissie en de Europese Raad ook voor elk dossier een meerderheid zoeken in het parlement; een systeem dat vaak geroemd wordt.

Er wordt door de ‘staatsdragende krachten’ (vorige week nog baron Paul Buysse) aangedrongen op een snelle regeringsvorming. De communautaire onderhandelingen moeten in alle rust kunnen doorgaan, maar ondertussen moeten de ‘échte problemen’ van het land worden aangepakt, klinkt het. Er wordt ook gewaarschuwd dat de financiële markten hun duivels wel eens zouden kunnen ontbinden.

Tegen die perceptie is het voor de N-VA moeilijk opboksen; ook al valt makkelijk te argumenteren dat álle problemen in dit land communautair geworden zijn (zelfs de overstromingen). Een begroting opstellen zonder échte hervormingen zal altijd morrelen in de marge blijven.

Maar toch. Als De Wever vanuit de oppositie de regering-Leterme II zou steunen bij de begrotingsopmaak, slaat hij twee vliegen in één klap: hij wint tijd voor de communautaire onderhandelingen én hij kan eindelijk zijn verkiezingsoverwinning in reële macht omzetten.

Toch ontsnapt ook dit scenario niet aan een links-rechtstegenstelling. Leterme kan zijn oude meerderheid aanvullen met de SP.A en Ecolo/Groen! om een begroting te maken. Dan blijft de N-VA buitenspel.

Als Leterme rekent op steun van de N-VA, dan zal die begroting een pak ‘draconischer’ moeten zijn, zo valt te verwachten. En dan botst hij met de PS. Mathematisch is het echter mogelijk en dat zullen de N-VA en de liberalen CD&V elke dag inpeperen.

In beide scenario’s is de houding van CD&V cruciaal. Sinds Leterme in 2008 het kartel met de N-VA deed springen om ‘het land te redden’, heeft hij zijn lot verbonden aan de PS. Dat leverde zijn partij een historische nederlaag op. Anno 2010 overweegt de helft van de Vlamingen om op de N-VA te stemmen (en een derde dat al doet).

Vorige week trok De Wever naar Leterme om er de steun van de N-VA voor een nieuwe volwaardige begrotingsopmaak aan te bieden. Het gesprek was geen onverdeeld succes, zo klinkt het.

Ondertussen werkt de MR aan een eigen besparingsplan. Dat gaat veel verder dan de voorstellen die Leterme nu doet. De strategie is duidelijk: blijven beuken op de rechterflank van CD&V om de partij los te weken van de PS.

Na een half jaar communautaire spitstechnologie maakt de Wetstraat zich op voor een ouderwets ideologisch debat. Eentje over indexsprongen, flat tax, privatiseringen, hogere pensioensleeftijden en besparingen in de sociale zekerheid versus vermogensbelastingen, arbeidsduurvermindering of bankentaksen. Het lijken de jaren van Dehaene en Verhofstadt wel.

Voor de N-VA, die nu zonder complexen in het rechterkamp zit, wordt dit een gevaarlijk debat. Als ze ook straks nog de enige echte Vlaamse volkspartij wil blijven, zal ze zich sociaaleconomsich pal in het centrum moeten positioneren, net zoals de CVP vroeger. Anders zouden die dertig procent N-VA-stemmers wel eens snel van gedachten kunnen veranderen.

Karl van den Broeck