Onbetaalbaar

Peilingen zorgen voor onrust in de Wetstraat.

De resultaten van recente peilingen in Franstalige kranten en van discrete metingen in opdracht van enkele partijen lopen opvallend gelijk: PS én N-VA staan op forse winst. De PS van Elio Di Rupo zou naar ruim 42 procent stijgen – een score die zijn mentor Guy Spitaels indertijd een haast goddelijke status gaf. De N-VA van Bart De Wever klimt in Vlaanderen naar 35 procent.

De Vlaamse christendemocraten en socialisten staan op fors verlies. Aan Franstalige kant deelt zo te zien vooral het CDH van Joëlle Milquet in de brokken.

Die peilingresultaten verklaren goeddeels de nerveuze stemming in de Wetstraat en onder de regeringsonderhandelaars. Die nervositeit strekt zich intussen al uit tot in de Vlaamse regering. Want het electorale gewicht dat Bart De Wever in het federale parlement heeft opgebouwd, weegt nu ook op de werking van de Vlaamse regering en op het aanslepende dossier van de Antwerpse Oosterweelverbinding.

Politieke toegevingen doen, deals sluiten, compromissen op zijn Belgisch maken: het lijkt electoraal niet meer te lonen. En bijgevolg wordt de toon rond zowel de Vlaamse als de federale onderhandelingstafels bitser. De zondagse politieke praatprogramma’s lijken wel ballententen waar ieder naar believen de politieke tegenstanders onder vuur mag nemen. Verwijten over politiek onfatsoen en onbetrouwbaarheid vliegen heen en weer. Zelfs de anders nogal bedaagde Charles Picqué vervalt dezer dagen in een oorlogszuchtig discours en heeft het, waneer hij over de N-VA praat, niet meer over politieke tegenstanders maar over politieke vijanden.

De afgelopen weken trachtte de PS vooral, zoals een Wetstraatganger het formuleerde, om het onvermijdelijke zo ver mogelijk voor zich uit te duwen. Daarom was het ook geen toeval dat sommigen – veelal lokale Waalse mandatarissen – in PS- en CDH-kringen zich plots sterk maakten dat Brussel en Wallonië ook zonder Vlaanderen verder kunnen. Een wat doorzichtig afschrikkingsmanoeuvre, want het bleef erg vaag op welke economische gegevens die plotse separatistische aandrift steunde. in Knack geeft Vlaams minister-president Kris Peeters alvast één cijfer dat bij PS en CDH tot nadenken zou moeten stemmen: de Belgische export komt voor 83,7 procent uit Vlaanderen.

De PS en de N-VA blijven bijgevolg, of ze dat nu aangenaam vinden of niet, tot elkaar veroordeeld. De twee partijen moeten onvermijdelijk opnieuw rond de tafel, ook als zij na eventuele vervroegde verkiezingen in oktober of november de voorspelde scores behalen. En dan krijgen ze dezelfde onderhandelingsagenda voorgeschoteld. Alleen zullen de cijfers van de Belgische economie intussen nog verder in het rood zijn gezakt.

Wellicht daarom ondernemen Bart De Wever en Elio Di Rupo dezer dagen nog een poging om de vastgelopen preformatie opnieuw vlot te krijgen. Dat kan, zo horen we aan Vlaamse kant, alleen als Di Rupo de garantie biedt dat de bijzondere financieringswet grondig wordt vertimmerd en dat de financiële verantwoordelijkheid van de deelregeringen verder wordt uitgebouwd. Zonder die garanties heeft voortonderhandelen nog weinig zin, vinden ze bij N-VA, waar sommigen zich nog het eindeloze geneuzel herinneren rond de zogenaamde derde fase van de staatshervorming die er maar niet kwam.

Maar PS en CDH zijn beducht voor wat ze de verarming van Wallonië en Brussel noemen en daarom is de kans gering dat Elio Di Rupo de gevraagde garanties geeft. Wat er na zo’n weigering volgt, is hoogst onduidelijk. Het intussen beruchte Plan B, een radicale splitsing van het land, is een scenario waar geen van de partijen – ook de N-VA niet – zich aan wil wagen.

Wel zeker is dat in afwachting van een vergelijk de bevolking verder verarmt. Volgens het Wetenschappelijk Instituut voor de Volksgezondheid heeft 14 procent van de Belgische gezinnen de voorbije jaren uit pure geldnood noodzakelijke medische verzorging moeten uitstellen. Voor eenoudergezinnen en gepensioneerden wordt gezondheidszorg stilaan onbetaalbaar.

De sociale gezondheidskloof is een bittere realiteit. Vooral in het Brussels Gewest heet de toestand schrijnend. Juist daarom is het opmerkelijk dat geen van de Brusselse PS’ers en CDH’ers die een bijkomende financiering van 500 miljoen euro per jaar eisen voor de hoofdstedelijke regio, verduidelijkte hoe dat geld zal worden gebruikt om het lot van de verpauperde Brusselaars in hun achtergestelde wijken te verbeteren.

Rik Van Cauwleaert