‘Besparen op welzijn en investeren in oorlogsmachines: dit is een kamikazecoalitie tegen de burger’

Besparingen in onderwijs, welzijn en gezondheidszorg en investeren in oorlogsmachines: Bleri Lleshi vindt de in de steigers staande federale coalitie wel degelijk een kamikazecoalitie: ‘Vooral voor de burgers. Het is tijd om in verzet te komen.’

De Grote Recessie

Sinds 2008 verkeert Europa in een economische crisis. Crisissen zijn inherent aan het kapitalisme maar deze laatste hebben we vooral te danken aan speculanten, banken en incompetente politici. De rekening voor de crisis werd aan de belastingbetalers gepresenteerd. De banken werden gered met miljarden belastinggeld. Dat was volgens politici de engie mogelijkheid om een nog ergere crisis af te wenden. Bovendien zou de crisis binnen de kortste tijd voorbij zijn. Het bleek uiteindelijk de zoveelste leugen. Topeconomen zoals Joseph Stiglitz en Paul Krugman spreken intussen van de Grote Recessie.

In tijden van crisis stijgt de armoede, de werkloosheid en vooral de ongelijkheid. Meer dan twintig miljoen Europeanen zitten onder de armoedegrens, bijna evenveel zijn werkloos. Jongerenwerkloosheid piekt overal in Europa, in België zijn we kampioen. De rijke elite is de enige die van de huidige crisis geprofiteerd heeft, ze wordt steeds rijker. De middenklasse, de trots van het Westen, is in sneltempo aan het verdwijnen. In een rapport van mei 2014 spreekt de OESO over een erosie van de middenklasse in landen zoals de VS, Canada, Oostenrijk tot en met ons buurland Frankrijk.

Besparen, besparen, besparen

De belangrijkste Europese instellingen zijn ervan overtuigd dat besparingen de beste weg zijn in tijden van crisis. Ze kregen hierbij steun van een aantal economen en instellingen zoals het IMF. Toen het gaandeweg bleek dat besparingen niet werkten, kwam er steeds meer verzet tegen het besparingsbeleid. Het onderzoekswerk van belangrijke economen liet bovendien zien dat door de besparingen de ongelijkheid bleef toenemen. Zelfs het IMF en OESO gaven dit toe in hun rapporten.

Het mocht niet baten. EU, EC en ECB hielden voet bij stuk. De ultieme testcase werd Griekenland die het hardst werd getroffen door de crisis. Het resultaat kennen we intussen. Griekenland zit nog steeds op de afgrond, de crisis heeft zelfs honderden mensenlevens gekost zoals blijkt uit het onderzoek van David Stuckler en Sanjay Basu (zie hiervoor het boek The body economic). Europa verkeert nog steeds in recessie terwijl landen waar de regeringen niet hebben bespaard of zelfs geïnvesteerd hebben, uit de recessie zijn gekomen en/of weinig van die crisis hebben gevoeld. De Scandinavische landen bijvoorbeeld.

Rechts aan de macht

Terug naar België. Desondanks het falen van het besparingsbeleid blijft besparen het motto van de rechtse partijen N-VA, CD&V, Open VLD en MR. Het staat vast dat er forse besparingen zullen volgen op allerlei domeinen gaande van onderwijs, welzijn, jeugd, kinderopvang, gezondheidssector tot en met media en cultuur. Deze besparingen zijn belangrijk, niet alleen voor zij die in armoede zitten of moeilijk rondkomen, maar ook voor middenklassegezinnen. Nochtans waren N-VA en CD&V voor de verkiezingen in een stevig gevecht geraakt over wie van de twee het het meest opnam voor het middenklassegezin. Na de verkiezingen kregen we te horen van Jan Peumans (N-VA) dat die gezinnen boven hun stand leven.

‘Ja, maar er moet bespaard worden,’ denken de Vlamingen die massaal rechts stemmen (N-VA, CD&V en Open VLD kregen bijna 70% van de stemmen bij verkiezingen op 14 juni). Laten we meegaan in deze redenering. Indien er miljarden moet bespaard worden, waarom dan veertig F16 straaljagers gaan aankopen, kostprijs rond de vijf miljard euro, zonder de exploitatiekosten er bij te rekenen, ook goed voor tientallen miljoenen? Ik ben benieuwd hoe de aanhangers van ‘we moeten besparen’ dit gaan goedpraten?

Ook benieuwd naar de reacties van de belastingbetalers die harder en langer moeten werken, terwijl hun belastingen niet aan essentiële diensten voor hen en hun kinderen besteed zullen worden, maar aan oorlogsmachines.

Ik heb gemerkt dat journalisten niet langer van een kamikazecoalitie spreken. Men spreekt nu alleen over de ‘Zweedse coalitie’. Het klinkt positiever naar het publiek toe, dat weten de communicatiestratego’s goed genoeg. Gezien wat er op papier staat is deze coalitie echter wel degelijk een kamikazecoalitie, vooral voor de burgers.

Verzet

Een terugweg is er niet. We moeten vooruit en dat betekent verzet. Eerst moeten de linkse krachten Groen/Ecolo, PVDA/PTB en vooral SP.A/PS zichzelf kritisch in vraag stellen, uit hun fouten leren en vervolgens waar mogelijk samen een front vormen. Links moet een eigen alternatief formuleren. Het middenveld komt eindelijk in beweging en beseft dat het te lang naar de pijpen van de beleidsmakers heeft gedanst. Het komt er nu op aan om de burgers te mobiliseren – want uiteindelijk gaat het om hen.

Hiervoor zie ik momenteel twee belangrijke strijdpunten. Ten eerste de strijd tegen de besparingen binnen het onderwijs en de verhoging van het inschrijvingsgeld. De succesvolle petitie is een mooi begin, nu nog studenten die op straat komen. Ten tweede de strijd tegen de beperking van het stakingsrecht. Staken is een fundamenteel recht. Wie staakt wil werken en niet tegenwerken zoals sommigen graag geloven. Stakingsrecht dient om menswaardige arbeid te blijven garanderen. Iets wat wij allen willen.

Vakbonden, middenveld en linkse partijen moeten het trekpaard van dit verzet worden en nadien is het aan de mensen zelf. Veel jongeren en studenten rondom mij denken ‘ja, maar er komt niemand op straat in België’. Wie oud genoeg is of de geschiedenis kent, weet dat het ooit anders was. De staking van 1960-61 in België was de eerste algemene staking in Europa na de Tweede Wereldoorlog. Vijf weken lang staakten 700.000 arbeiders. Studenten waren er ook bij met spandoeken ‘Les étudiants solidaires avec les travailleurs‘. Nu is het onze beurt om in verzet te komen.