“Ook tweetalig België was mogelijk”

“Gebrek aan wederkerigheid maakt de Belgische taalsituatie bijzonder moeilijk.” Dat schrijven historici Els Witte en Harry Van Velthoven in ‘Strijden om taal’, een boek over meer dan anderhalve eeuw taalstrijd in België.

Sinds het ontstaan van België in 1830 hebben conflicten over taal op gezette tijden de politieke agenda bepaald. De jonge Belgische staat wilde met zijn feitelijke keuze voor het Frans als eenheidstaal een nationaal sentiment helpen creëren, maar het pakte anders uit. ‘De fictie’, zoals Witte en Van Velthoven het noemen, van het eentalig Franstalige België, bleek niet vol te houden. Wat volgde was een lange, soms bitse strijd van de Vlaamse Beweging en haar politieke bondgenoten om het Nederlands via taalwetten op gelijke voet te brengen met het Frans.

Wat wilde de vroege Vlaamse Beweging op taalvlak bereiken?

Els Witte: In de 19e eeuw zag de Vlaamse Beweging, die op dat moment nog sterk vasthield aan het unitaire België, vooral heil in beschermende taalwetten. Zulke wetten moesten leiden tot een gelijkwaardige behandeling van het Nederlands en het Frans in alle maatschappelijke sectoren. Maar onmiddellijk na de invoering van de taalwetten ontstond het probleem van de handhaving ervan. Degenen die de lagere statustaal – het Nederlands – niet wilden leren, gingen obstructie voeren. Dat legde de beperktheid van taalwetten bloot. In een volgend stadium zal de Vlaamse Beweging dan ook pleiten voor afgebakende taalgebieden.

De democratisering van het stemrecht, zo blijkt uit het boek, was cruciaal voor de verwezenlijking van het eisenprogramma van de Vlaamse Beweging.

Harry Van Velthoven: De introductie van het mannelijk algemeen stemrecht betekende inderdaad een kwantumsprong. Honderdduizenden Vlamingen kregen ineens stemrecht, waardoor men aan Franstalige kant begon te beseffen dat er iets moest veranderen. Dat leidde tot de Gelijkheidswet van 1898. Vanaf dan zijn het Frans en Nederlands – officieel althans, in de praktijk liggen de zaken wel wat anders – gelijkwaardig. In die context zijn er twee mogelijkheden: een geheel tweetalig België, of een eentalig Vlaanderen en Wallonië. Rond de eeuwwisseling liggen beide opties nog op tafel. Het had dus ook anders kunnen lopen. (HRE)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content