Splitsen is niet moeilijk (Johan Sauwens)

Dat bewijst de eerdere splitsing van openbare werken, verkeer, onderwijs, welzijn,…

De Panorama-uitzending heeft de verdienste dat ze het argument van de tegenstanders van verregaande autonomie voor de deelstaten heeft onderuitgehaald: een splitsing is wel degelijk mogelijk, zowel intern-Belgisch als voor het internationaal publiekrecht.

Dat het moeilijk zou zijn, is nogal voor de hand liggend. Maar, of het moeilijker zou zijn dan de huidige federale patstelling die leidt tot non-beleid, is wat anders.

Ik wil even mijn eigen ervaring meegeven:

In oktober 1988 werd ik aangesteld als minister van Openbare Werken en Verkeer in de Vlaamse Regering. In de eerste maanden was ik enkel bevoegd voor de gebouwen van de Vlaamse administratie. De pakketten middelen en bevoegdheden in de staatshervorming van 1988 kwamen pas over met de goedkeuring van de financieringswet van 16 januari 1989. Het ging om het stads- en streekvervoer, het totale federale wegenbeleid (6000 km rijkswegen, autosnelwegen inbegrepen), het waterwegenbeleid, de havens, de regionale luchthavens, het loodswezen enzovoort.

Ook toen werd er herhaaldelijk gezegd dat dit een onmogelijke situatie zou worden: de E40 versprong op 7 plaatsen van gewest… je zou eens wat zien! De bussen en trams zouden stoppen aan de taalgrens. Het zou een absolute chaos worden, de mensen zouden er de dupe van worden, enzovoort. De karikaturen waren niet uit de lucht.

Niets van dat alles. In werkgroepen werd heel de splitsing doorgevoerd, met duidelijke afspraken: geen busreiziger is in de kou blijven staan, geen schip in de haven is niet tijdig kunnen uitvaren.

Dit alles was in grote mate te danken aan de sterke sturing vanuit het interministerieel overleg met de gewestministers Grafé, Baudson, Thijs en mezelf, en de federale minister van verkeer Jean-Luc Dehaene en staatssecretaris Jos Dupré.

Twee jaar later richtte ik De Lijn op als een fusie tussen de stadsmaatschappijen MIVA en MIVG en de Vlaamse vleugel van de NMVB(Buurtspoorwegen): het was de start van een performant Vlaams Openbaar Vervoernet. Een nieuw Vlaams verkeersveiligheidsbeleid startte toen, met de aanleg van fietspaden, het afschaffen van de gevaarlijke drievakswegen, de doortochten, rotondes enzovoort. Met als gevolg een grote daling van het aantal verkeersslachtoffers in Vlaanderen. Dankzij de regionalisering. Voordien was er niet veel mogelijk in de Belgische regering omdat de inzichten tussen Vlamingen en Franstaligen inzake verkeer totaal anders waren: wij sloten eerder aan bij het Nederlandse en Noordelijke model, de Walen bij het Franse en Italiaanse vervoersmodel.

Gelijkaardige “splitsingen” zijn in die periode doorgevoerd op diverse vlakken: milieu, economie, maar ook op moeilijkere – meer persoonsgebonden terreinen- zoals onderwijs, welzijn, arbeidsbemiddeling enzovoort.

Honderdduizenden Belgische “ambtenaren” kregen een nieuw petje, kregen nieuwe bazen, vaak ook een verschillende verloning en personeelsstatuut. Zij werkten vanaf dan mee aan een beleid dat meer tegemoet kwam aan de behoeften van de mensen van hun gewest of gemeenschap. En dit kwam ten goede van de “Belgische” Collectiviteit: hoe sterker de economische prestaties van de deelstaten, hoe beter betaalbaar is de (nu nog federale) sociale zekerheid, of nog; hoe beter de Vlaamse topsportscholen werken, hoe beter voor de Rode Duivels.

Dezelfde vragen liggen vandaag voor op het vlak van financiën en fiscaliteit, justitie, sociale zekerheid, familiebeleid, jeugdsanctierecht, gezondheidszorg, …

Indien de franstaligen zich in het kader van de huidige onderhandelingen blijven verzetten tegen meer autonomie voor de deelstaten, en tegen verdere responsabilisering, zal er in Vlaanderen alleen maar een grotere roep komen naar inderdaad een doorgedreven plan B.

Anno 2010 zullen het toch zeker niet de franstalige “progressieven” zijn die ons de echtscheiding zullen beletten. Mensen gegijzeld houden in een huwelijk dat jaren geleden – wat gedwongen – werd gesloten, is niet meer van deze tijd, toch?

Het argument dat een splitsing moeilijk zou zijn, is geen argument, dat bewijzen de voorbeelden uit het verleden en uit het buitenland. Tot gisteren was het nog “onmogelijk”.

Johan Sauwens

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content