Tabriz bazaar

Het is ijzig koud in Tabriz, hoofdstad van de Azerische minderheid in Iran. De felle zon krijgt het ijs en de bijeen geveegde sneeuwhopen niet aan het smelten.

Wandelend door de Imam Khomeinistraat, lijkt Tabriz een bescheiden provinciestad, met matig verkeer en weinig hoogbouw. Pas bij het ontvouwen van een plattegrond, worden de ware dimensies van de stad, een van de grootste van Iran, duidelijk.

De Azeri’s spreken een met het Turks verwante taal, terwijl ze hun geloof, de sji’itische islam, gemeen hebben met de Perzen. De islamitische kledingvoorschriften voor vrouwen worden hier doorgaans braaf nageleefd. Noch in Esfahan, noch in Teheran, zagen we zoveel chadors. Hier geen “Hello! How are you?”, maar schuchtere en wantrouwige blikken.

Tabriz heeft een indrukwekkende bazaar, meer dan drie kilometer lang, met ruim 7000 winkels en 24 caravansarays, ideale showrooms voor de vele tapijtenhandelaars. Handgeknoopt of machinaal, abstract of figuratief, antiek of nieuw, de variatie is eindeloos. Binnen het meer kitcherige genre van figuratieve wandtapijtjes herkennen we “Het Laatste Avondmaal” en portretten van Iraanse geestelijke leiders. Heel gewaagd in Iran zijn de taferelen van ongesluierde vrouwen in verleidelijke poses.

Op zoek naar een beschutte plek om de verkleumde voeten te ontdooien, brengt Midas, een man met een typische geitenwollen hoed, ons via een goed verborgen trap naar een theehuis boven de bazaar. Tientallen mannen lurken er broederlijk zij aan zij aan de waterpijp. Hier geen zoet fruitaroma, maar echte tabak die prikkelt in de keel. Er wordt weinig gezegd en er klinkt geen muziek. Enkel het geluid van borrelende qalyans en twee gekooide kanaries vult het cafe. Hier komt een mens tot rust.

Mutshaba is een prettig gestoorde verkoper van geneeskrachtige kruiden in de bazaar van Tabriz. Zijn rommelige winkel, voorheen van zijn vader, is volgestouwd met ijzeren opbergdozen en zakken gedroogde planten en vruchten. Mutshaba houdt van oude spullen, van echtheid en schoonheid. Hij weegt zijn koopwaar op een gietijzeren weegschaal die in een ver verleden de Romanovs toebehoorde. Elke avond sluit hij zijn winkel af met antieke hangsloten. Mutshaba toont ons zijn lievelingsstuk, dat hij koestert als een schat: Een slot in de vorm van een paard. Het opent als je de sleutel in het achterste stopt.

Mutshaba is een tovenaar, die ons voor de rest van de dag doet glimlachen. Een warmbloedig mens, met een aanstekelijk enthousiasme. Bij het afscheid krijgen we elk een gedroogde citroen, die we in een kop thee moeten laten trekken. Hij legt de vrucht voorzichtig in onze handpalm, en sluit er onze vingers omheen. Dit is geen gift. Dit is een geschenk.

“The Blackboard” van Makhmalbaf, “A Time for drunken horses” en vooral “Turtles can fly” van Ghobadi, de Iraanse cinema bezorgde me al meermaals brokken in de keel. Benieuwd hoe het er aan toe gaat in de Iraanse bioscoop, kopen we voor slechts een halve euro een ticket voor de film “Moeder”. De meeste bezoekers houden geen rekening met de aanvangsuren die uithangen. Ze pikken op een willekeurig moment tijdens de film in, en blijven kijken tot de cirkel rond is. Een vreemde manier om een verhaal te volgen. Maar dat is voor velen dan ook niet de hoofdreden van een avondje cinema. Naar de film gaan, is in eerste plaats een sociale aangelegenheid. Het is rumoerig in de zaal. Telefoons rinkelen, er wordt gepraat en gelachen, binnen en buiten gelopen. In de duisternis van een filmzaal kan meer dan elders op klaarlichte dag. Op de achterste rijen wordt geknuffeld. Armen rusten om schouders, hoofden tegen elkaar. Geen gezoen echter. De noodverlichting brandt nogal fel, en er loopt een man met een zaklamp rond om de vrije plaatsen aan te wijzen.

“Moeder” is een drama over een alleenstaande moeder met een ziek kind, verzwaard met zijdelingse thema’s als abortus, sexueel misbruik en zelfmoord. Te overdreven, te pathetisch naar mijn mening. Maar misschien moet ik de film nog eens terug zien zoals het hoort: Van begin tot einde, in een stille en verwarmde zaal.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content