Voorbij Wij & Zij : naar een andere kijk op onze samenleving

Nationalistische en extreemrechtse partijen hebben wereldwijd de wind in de zeilen.

Er is iets vreemds aan de hand. Sarkozy drijft de Roma uit en ook in België (en in Europa) ligt het Romabeleid onder vuur. De racistische boodschap van The Tea-party scoort hoge toppen in de VS. Wilders is in Nederland incontournable geworden. Berlusconi schakelt alle ‘sans-papiers’ gelijk aan wetsovertreders. In Vlaanderen is Vlaams Belang dan schijnbaar op haar retour, het Vlaamsnationalisme is nooit zo machtig geweest. In Duitsland wordt het sociaal darwinisme nieuw leven ingeblazen dankzij Thilo Sarrazin. In Rusland steekt het monsterlijke hoofd van het antisemitisme weer de kop op.

Nationalistische en extreemrechtse partijen hebben wereldwijd de wind in de zeilen. Zij construeren hun nationale identiteit door het systematisch te spiegelen aan een minderwaardige andere. Kop van jut zijn de zogenaamde ‘illegalen’, Roma, ‘allochtonen’, Walen, moslims … ‘zij’ krijgen de schuld van de meest uiteenlopende maatschappelijke problemen. Verhofstadt waarschuwde in zijn interview in De Morgen van afgelopen weekend dan ook terecht dat er in het Westen momenteel een tendens heerst tot hernationaliseren: “Men keert terug naar populisme, xenofobie en racisme.” Het gebrek aan reacties over deze tendens spreekt boekdelen en boezemt weinig vertrouwen in voor de toekomst…We steken liever collectief het hoofd in het zand.

Nationalistisch discours wordt in tijden van crisis gemakkelijk opgepikt door een angstige bevolking. In Vlaanderen is de situatie niet anders, het nationalisme en het hiermee gepaard gaande duale denken viert hoogtij. Het nationalisme voedt zich hier op twee verschillende fronten: enerzijds tegenover de Franstaligen / Walen, anderzijds tegenover de migranten/moslims. Het is in beide gevallen een ” wij ” en ” zij ” verhaal.

Sinds de laatste verkiezingen lijkt iedereen in Vlaanderen een beetje het Noorden kwijt, behalve dan de mensen van NVA. De échte Vlamingen dus! Die weten heel goed waar het Noorden ligt, vooral het Noorden van België, dat kleine gezellige multi- of biculturele landje dat zij nu, na 180 jaar geweldloos samenleven (en eigenlijk al veel langer als je de geschiedenis recht wil doen) stilletjes aan het verdampen zijn. Oplossen is een ander woord! Het politieke debat wordt aldus heel erg gesimplificeerd en herleid tot een Vlaams en een Franstalig standpunt, alsof er geen politieke standpunten zouden zijn die Franstaligen en Vlamingen met elkaar kunnen delen. Socio-economische en politiek-ideologische breuklijnen komen op de achtergrond. Het gaat met andere woorden niet meer over arm versus rijk maar over het rijke Vlaanderen en het arme Wallonie, het hardwerkend Vlaanderen en de luie Walen, het solidaire Vlaanderen en de profiterende Walen. Heel treffend wordt Zelzate getypeerd als ‘het Wallonië in Vlaanderen’ omdat het ondanks de algemene nationalistische en neoliberale tendensen in Vlaanderen nog steeds overwegend socialistisch is.

Heel de communautaire kwestie raakt de kern van het debat over het al dan niet falen van de multiculturele samenleving. Jaar na jaar, zwarte zondag na zwarte zondag, moet het genuanceerde denken ruimte maken voor het recht om vrij racistische meningen te uiten. Deze verschuiving in het spreken over de andere veroorzaakt uiteindelijk een moeilijk te overbruggen kloof tussen twee schijnbaar monolithische en diametraal tegenover elkaar staande blokken. Wij, leden van de Vlaamse natie, met onze superieure normen en zij, de andere, met hun achterlijke waarden. Door dit discours gaat men klassenverschillen interpreteren als cultuurverschillen, waardoor men zich van de verantwoordelijkheid ontdoet om oplossingen te zoeken voor structurele ongelijkheid in de samenleving.

Het beleid ten aanzien van woonwagenbewoners, asielzoekers, de oorlog in Irak, de kloof tussen de have and the have nots,….het lijken nauwelijks nog thema’s te zijn! Vlaanderen moet zich bevrijden uit het keurslijf van het wij en zij-denken. Dat denken zorgt immers voor een toename van ongelijkheid, racisme en een afbraak van de solidariteit en de democratische rechtstaat. Zes op de acht interim-kantoren en negen op de tien immokantoren discrimineren in Vlaanderen. De kloof tussen rijk en arm blijft stijgen, het land ligt ondertussen op apegapen terwijl het al een tijdje vijf voor twaalf is. Samen met de auteurs van ” een leeuw in een kooi ” zeggen wij daarom: Het is tijd voor een herijking van het debat, met als doel het uiteenzetten van nieuwe bakens die een verbreding en een verdieping ervan toelaten. De panelgesprekken ” Voorbij wij&zij ” die wij organiseren geven hier een eerste aanzet. Het is echter cruciaal dat dit duaal denken ook in het breder publiek debat doorprikt wordt, zodat het weer kan gaan over essentiële zaken. Over de nieuwe sociale kwesties in het onderwijs, de arbeidsmarkt, de economie, … Zo niet stevenen we af op wat Verhofstadt terecht stelt, een grondige ondermijning van onze democratische rechtstaat.

Ico Maly – Inhoudelijk Coördinator Kif Kif Joachim Ben Yakoub –Educatief medewerker diversiteit Pianofabriek Trees Candaele – coördinator diversiteitswerking Pianofabriek Paul Van den Berghe – coördinator interculturele werking Pianofabriek

Voorbij wij&zij, panelgesprekken van De Pianofabriek en Kif Kif in oktober en november.

Meer info op: www.kifkif.be of www.pianofabriek.be/culturencentrum

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content