In de nieuwe Halden Fengsel-gevangenis leven de gedetineerden als God in Frankrijk.
Opgesloten zitten in de Noorse Halden Fengsel-gevangenis is voor een gedetineerde wellicht leven als God in Frankrijk. De gevangenis is namelijk het meest menselijke detentiecentrum in de wereld.
Sinds 8 april verwelkomen gevangenisdirecteur Are Hoidal en zijn staf moordenaars, verkrachters en drugdealers met open armen om hen opnieuw op het juiste te pad te krijgen via onderwijs en werk. Zo kunnen ze, na het uitzitten van hun straf, vertrekken als “betere personen”.
De tweede grootste gevangenis in Noorwegen, verspreid over 30 hectaren bos in het zuidoosten van het land, biedt plaats aan 252 gedetineerden, een muziekstudio en een fitness. Daarnaast heeft elke cel, die eruitziet als een studentenkamer, een flatscreen-TV en een minikoelkast. Een tiental cellen deelt ook een woonkamer en een keuken, waar de gevangenen zelfs kunnen leren koken.
Bij het ontwerpen van de gevangenis, wilden de architecten een soort buitenwereld binnen muren creëren. Zo zijn de verticale ramen in de cellen extra hoog zodat er veel zonlicht binnen kan. Er is een zes meter hoge bewakingsmuur rond het gebouw maar die wordt mooi verstopt achter bomen.
Familiegevoel
Omdat veel gevangenen nooit een echt gezinsleven hebben gekend, wil de gevangenis een soort familiegevoel creëren. Daarom is er bijvoorbeeld een vrijstaand huis met twee slaapkamers waar gedetineerden hun familieleden kunnen uitnodigen voor een logeerpartijtje.
Maar ook tussen de gevangenen en de bewakers is er een intense band. Zo dragen de cipiers geen wapens omdat die “intimideren en zorgen voor een sociale afstand”. Ook beoefenen ze geregeld sport met de gedetineerden en eten ze samen met hen.
Opmerkelijk is dat de helft van de bewakers vrouwen zijn. Volgens de directeur zou dit de agressie bij de gedetineerden verminderen. Als de gevangenen toch nog klachten hebben over het leven in cel, dan kunnen ze via een vragenlijst hun ongenoegen uiten.
Repressie werkt niet
“Niets van dit is abnormaal. Het Noorse strafsysteem heeft speciale aandacht voor de mensenrechten en het respect voor onze medemens. Repressieve gevangenissen werken niet. Als we de gevangenen op een menselijke manier behandelen, hebben ze meer kans om zich na hun straf helemaal te integreren in de maatschappij”, klinkt het bij de gevangenisdirecteur.
Het systeem lijkt te werken. Twee jaar na hun vrijlating, komt slechts 20 procent van de Noorse gevangenen terug in de cel terecht. Ook ligt de criminaliteit enorm laag. In totaal zijn er 69 op de 100.000 personen opgesloten. Dat is niets in de vergelijking met de Verenigde Staten waar het cijfer het hoogst ligt. Daar zijn er 2,3 miljoen gevangenen ofwel 753 per 100.000 personen.
“Ons doel is om elke leerling, zo noemen we onze gevangenen, een betekenisvol bestaan binnen deze muren te geven”, aldus Charlott-Renee Sandvik Clasen, één van de vrouwelijke bewakers en muzieklerares in Halden Fengsel.
