‘Erdogan-praat moet weerwerk krijgen: waar zijn de voorvechters van de vrije samenleving?’

Maurits Vande Reyde (Jong VLD), Wim Soons (Jong CD&V) en Tomas Roggeman (Jong N-VA) zijn verbaasd over de lauwe reacties op de haatspraak uit Turkije. Zij roepen iedereen – politici van Turkse origine en daarbuiten – op om de woorden van Erdogan te veroordelen. Onze pluralistische samenleving moeten we actief verdedigen, menen de drie jongerenvoorzitters van de regeringspartijen.

De spanningen in Turkije zijn razendsnel overgewaaid naar ons land. In Beringen kwam het daardoor zelfs tot enkele opstoten van geweld. Op sociale media ging het er nog steviger aan toe. Een lijst van personen om lastig te vallen werd open en bloot gedeeld. Winkels werden opgeroepen om vermeende coupsympathisanten te weren. Politieke reacties blijven voorlopig uit. We mogen daar echt niet te licht overgaan.

Het gemak waarmee buitenlandse haatboodschappen aanleiding geven tot geweld bij ons, is zorgwekkend. Sleutelfiguren van alle origine zouden daar onmiddellijk een dam tegen moeten opwerpen. Niet alleen de Turkse gemeenschap zelf speelt daarin een leidende rol, ook alle regeringen en politici die dit land rijk is. Op een moment dat buitenlandse krachten bij ons geweld opwekken, moet iedereen in de bres springen voor ons samenlevingsmodel: allochtoon, autochtoon en alles daartussen.

Even verbazingwekkend als het geweld zelf, is de lauwe reactie erop. Veel leidende figuren hullen zich in stilzwijgen. Minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders geeft voorlopig geen kik. Ook politici met Turkse wortels laten zich amper horen. Dat is bijzonder jammer.

Het is nochtans simpel. Eén: een staatsgreep moet door elke democraat veroordeeld worden. Dat spreekt voor zich. Die veroordeling kwam er dan wel, maar bij velen pas nadat de coup mislukte. Twee: de tegenreactie van Erdogan verdient evenveel veroordeling. Duizenden soldaten, politiemensen en rechters zijn aangehouden. De herinvoering van de doodstraf staat op stapel. Er wordt letterlijk opgeroepen tot het uitroeien van vermeende coup-aanhangers in binnen-en buitenland. Hallo jaren ’30?

Dat is sektarische taal die in onze samenleving geen plaats mag hebben. Dat is taal die door alle gemeenschappen onmiddellijk moet worden afgeweerd. Dat is taal die geen enkele ingang mag vinden. Waarom dat niet gebeurt, is ons een raadsel.

Is het omdat men een potentieel kiespubliek niet wil bruuskeren? Hulde alvast aan de talrijke café-uitbaters, moskeevrijwilligers en ketting van moslima’s die zich daar niet door lieten tegenhouden en zelf in de straten een vreedzaam geluid lieten horen.

Niemand hoeft zich te verantwoorden voor wat er duizenden kilometers hier vandaan gebeurt. Maar ons sociaal weefsel blijkt wel bijzonder broos wanneer de vreedzame verscheidenheid zo snel aan diggelen ligt. Dat kunnen we niet toestaan. Als buitenlandse conflicten hier in geweld uitmonden, verdient dat een eenduidige en strenge veroordeling die de daders op hun verantwoordelijkheden wijst. Er mag niet de minste twijfel bestaan dat dit in onze gemeenschap niet thuis hoort.

Want breuklijnen komen overal voor. Links, rechts, gelovig of atheïst, Vlaming of Waal, Erdogan of Gülen: tegenstellingen dragen we allemaal mee. Door eeuwen geweld hebben we geleerd dat het beter is om ze vredevol naast elkaar te laten bestaan. Om met elkaar te proberen leven eerder dan naast elkaar. En dat lukt wonderwel. Niet altijd even simpel, maar het lukt. Daarom, wanneer er in dat anti-gewelddadig pantser ook maar het minste barstje zou komen, moet iedereen recht springen. Dat is de reactie die we nu nodig hebben. Van iedereen binnen de Turkse gemeenschap en daarbuiten.