Het Europees Centrum voor Deeltjesfysica (CERN) is er in geslaagd een mini-oerknal na te bootsen met de deeltjesversneller Large Hadron Collider (LHC).
Wetenschappers van het Europees Centrum voor Deeltjesfysica (CERN) in het Zwitserse Genève zijn er in geslaagd een oerknal in het klein na te bootsen met de superdeeltjesversneller Large Hadron Collider (LHC).
De wetenschappers voerden een historisch experiment uit. Door de atoomdeeltjes in de deeltjesversneller voor het eerst op volle snelheid met elkaar te laten botsen, creëerden ze een soort mini-oerknal waardoor er een situatie ontstond die gelijkaardig is aan de periode net na de “big bang”, ongeveer 14 miljard jaar geleden.
Wetenschappers vergeleken de botsing met twee naalden die ieder van een kant van de Atlantische Oceaan op elkaar worden afgeschoten en elkaar in het midden precies op de punt moeten raken.
Pas bij de derde poging botsten de deeltjes succesvol in de 27 kilometer lange tunnel onder Genève met een energie van 7 tera-elektronvolt (TeV). Dat is twee keer zoveel dan het vorige record. De eerste twee pogingen mislukten door technische problemen.
Pierre van Mechelen, professor deeltjesfysica aan de Universiteit Antwerpen, is opgetogen over het experiment die hij live volgde via een sporencamera die deel uitmaakt van het experiment. “We zagen de deeltjes rondvliegen”. Aan de camera werkten zijn universiteit en vijf andere Belgische universiteiten mee.
Al 60 jaar op zoek
Door de botsing zijn mogelijk nieuwe deeltjes ontstaan waarvan hun bestaan tot nu toe enkel theoretisch is aangetoond. Aangezien de resultaten nog maanden en zelfs jaren op zich kunnen wachten, is het nog niet duidelijk of die effectief zijn ontstaan.
Een van die deeltjes is het Higgs boson dat zou verklaren waarom materie een massa heeft. Wetenschappers hopen ook meer te weten te komen over hoe het heelal is ontstaan, waaruit het bestaat en waar het later naartoe gaat. “We zijn heel tevreden dat het nu echt van start is gegaan want nu kan de gegevensverzameling beginnen”, reageerde van Mechelen nog na afloop van de botsing.
Volgens hem maakt de deeltjesversneller twee dingen mogelijk: “Ten eerste functioneert hij als een microscoop waardoor we meer details kunnen zien van de afzonderlijke deeltjes. Ten tweede maakt de hoge energie het mogelijk om nieuwe materie te maken. Dat moet het mogelijk maken het Higgs boson-deeltje te vinden waarnaar de wetenschap al zestig jaar op zoek is en dat verklaart waarom alles rondom ons gewicht heeft. Als dat deeltje inderdaad echt bestaat, moet de LHC het vinden”, aldus van Mechelen.
Pannes
De LHC werd eind 2008 opgestart maar door technische problemen lag de deeltjesversneller lange tijd stil. Eind vorig jaar werd de versneller opnieuw actief en sindsdien is de energie bij de botsingen alsmaar opgevoerd.
Volgend jaar wil het CERN zelfs gaan naar 14 TeV waardoor de deeltjes zouden botsen met een snelheid van net iets minder dan het licht. Vanaf eind 2011 zal de LHC een jaar lang worden stilgelegd wegens veiligheidsredenen.
