Theater: De Openbaring, UNM/Het Huis van Bourgondië

Bekeert u voor het einde der tijden toeslaat! Acteur Maarten Westra Hoekzema trekt met zijn boodschap langs de bibliotheken.

WIJ, VERLOREN SCHAPEN

Op 21 december 2012 zal de wereld vergaan. Zeggen de Maya’s, de Hopi-Indianen, De Chinezen. En ja zegt ook de Bijbel. Het is dus nu of nooit, uw vege lijf is al verloren maar misschien kan uw ziel nog gered worden. Met dank aan acteur Maarten Westra Hoekzema.

Hij verkondigt ‘De Openbaring’ (***1/2) in de bibliotheken van Vlaanderen en Nederland. Tussen de vele boeken staat hij. Niet met de Bijbel maar wel met zijn laptop onder de arm. Een moderne zendeling is hij: geen radicaal overtuigd van het eigen grote gelijk, maar een vertwijfelde mens die zich niet tot God maar in de eerste plaats tot ons richt.

Van God los

“Vindt u de Bijbel een belangrijk boek?”

“Euh… ja?” Mompelen we verbouwereerd bij wat geen retorische vraag blijkt maar rechtstreeks aan ons is gericht. Dat we zelfs in ons antwoord er nog een vraag van maken, zegt alles over de tijd waarin we leven. Van God los zijn we. Wij, prille dertigers. Die eerste generatie waarin in God geloven of niet een optie werd. Een optie, geen statement. Dat heilig huisje werd immers tot schroot vermalen en opgerookt door onze rebellerende hippie-ouders. Waarvoor dank.

Waarom dan de vraag in ons antwoord? Een mix van gerede twijfel en angst wellicht. Want zijn we van God los, religie laat ons niet los. Het bepaalt misschien zelfs meer dan vroeger onze dagdagelijksheid, de actualiteit, het wereldnieuws en onze multiculturele st(r)aat.

De aarzeling bij “Vindt u de Bijbel een belangrijk boek?” is er omdat dat woord belangrijk geen op zich zelfs staand woord meer kan zijn, maar bijna automatisch ‘in verhouding tot’ geplaatst wordt. Belangrijker, het belangrijkste boek?

We zoomen in. Fragment van fragment van fragment. We beginnen bij het begin en komen sneller dan verwacht bij vandaag. Kent u Michelangelo’s befaamde plafondschildering van de Sixtijnse kapel? Kent u het tafereel ‘Gods schepping’ waarbij God (ja die mag bij ons worden afgebeeld) de vinger van Adem aanraakt? Is het toeval dat dat beeld naar commercieel posterformaat inzoomt op alleen twee vingers. Allah, iemand? Of zijn we gewoon paranoïde?

“Vingerwijzend,” zegt Maarten Westra Hoekzema. “Zijn we vergeten naar God zelf te kijken.” We zien alleen nog maar de vele vingers (religies) en die wijzen alleen nog maar naar elkaar. Als referentie. Vaker nog als verwijt.

Apocalypse now. Of toch heel binnenkort.

Maar één iets hebben al deze religies gemeen. Op 21 december 2012 zal de wereld vergaan.

Aan de hand van zes Bijbelvoorspellingen levert Westra Hoekzema het onomstootbare bewijs dat de Apocalyps nakend is. Natuurrampen, epidemieën, een door kennistechnologie gestuurde wereld waarin we volledig controleerbaar, maakbaar én in één klap vernietigbaar zijn. Hij brengt de harde feiten en droge cijfers, zet ze kracht bij met filmpjes en grafiekjes van op zijn laptop. De oplopende AIDS-cijfers, beesten in een te kleine box … als (en ook) tsunami’s overspoelen ons netvlies.

Westra Hoekzema haalt gewoon feiten en gebeurtenissen aan. In tegenstelling tot Joost Vandecasteele, die in zijn ‘Otaku’ zijn beeld van een Apocalyps opdringt (en met brio), stelt hij gewoon vast. “Ik vertel maar, u doet ermee wat u wilt.” Het maakt het er zeker niet comfortabeler op.

Kom in de kudde

Westra Hoekzema is schaamteloos moraliserend. Wijst met de vinger. Niet naar God, maar naar ons, mensen. Want laat daar geen misverstand over bestaan. Goddelijke voorspellingen of niet. Ze werden en worden wel degelijk door mensenhanden uitgevoerd. Of die mens dan wel duivelsknecht, Gods dienaar of zijn eigen autonome meester en slaaf is, dat laat hij in het midden. Voer voor twijfelaars.

Tot dan toe presenteert Westra Hoekzema zich in ‘De Openbaring’ als milieuactivist, statisticus ontwikkelingsdeskundige. Je vraagt je zelfs af waar de theatrale meerwaarde van dit alles dan wel mag zitten. Maar het venijn zit in wat volgt. Bijna onmerkbaar schuift hij van de objectieve vaststelling naar het persoonlijke.

Westra Hoekzema vertelt over zijn vader die aan kanker stierf toen hijzelf nauwelijks zestien was. Zijn vader die hem opvoedde en de wereld leerde kennen. Zijn vader, die wel gelovig was. Waarom zou hij in tegenstelling tot die man, aan wie hij zijn kennis erfde zoniet ontleende, wel verzaken als het diens geloof betrof? Omdat Maarten, kind van zijn tijd, van God los kwam te staan?

En daar staan we dan. Met hem. “Wat zeker is, is dat het einde der tijden nakend is. De vraag is: willen we dat goddeloos tegemoet gaan?” Met persoonlijke emotie en zalvende stem drijft Westra Hoekzema ons, kudde, in de richting van God.

Jammerlijk einde of fris begin?

Het voelt hoogst ongemakkelijk, een acteur die in links intellectueel vrijdenkende middens plots zijn wil (of drang) tot geloof uitdrukt. Het theater blijkt plots een dekmantel om te bekeren.

Jammer genoeg haalt Westra Hoekzema dat onzalige gevoel zelf weer onderuit in de laatste minuten. Toont hij hoe hij grafieken manipuleerde ter wille van zijn betoog als volleerd demagoog. “Alles wat ik gezegd heb, is ook te weerleggen. Behalve de huidige toestand.”

Ja, ‘De Openbaring’ was maar theater. Maar het maakt het niet minder waar, de voorspellingen niet minder uitgekomen.

‘De Openbaring’ is een voorstelling van UNM, een gezelschap dat Westra Hoekzema in 2007 samen met Kyoko Scholiers en Louis van der Waal oprichtte. Een gezelschap dat op de Zomer van Antwerpen in 2009 ‘Tussen hond en wolf’ bracht, een locatievoorstelling waarbij het publiek op een mobiele tribune langs Linkeroever, langs het verhaal van twee geliefden trok (gebaseerd op de films ‘Before sunrise’ en ‘Before sunset’ van Richard Linklater).

Die naïeve lovestory over leven in het hier en nu, lijkt niet verder af te kunnen staan van deze ‘De Openbaring’, een manifest betoog over verleden en een gedoemde toekomst. Maar niets is minder waar. Beide voorstellingen zijn niet alleen fris en hartelijk theater met een angel, maar verkondigen bij uitbreiding dat wat God en alle Goden voor staan: ‘Bemin uw naaste’ en ‘Ga in vrede’.

“Euh… ja zekers?”

Ja, zeker. Maar laat het geen vrede nemen zijn met de huidige toestand. Want die is, zoals u ongetwijfeld beseft, kritiek.

Liv Laveyne

‘De Openbaring’, tot april 2011 op tournee. www.unm.be

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content