‘Europa moet maar 300 à 400 beleggers overtuigen’

Knack sprak met Ewald Engelen, hoogleraar financiële geografie aan de Universiteit van Amsterdam, over de zoveelste ‘cruciale’ Europese Top: ‘Zelfs als de bom nu niet barst, is de kans groot dat de eurocrisis in 2012 opnieuw in alle hevigheid oplaait.’

Hooggespannen verwachtingen, in de aanloop naar een wederom als cruciaal aangekondigde Europese top. Knack sprak erover met Ewald Engelen, hoogleraar financiële geografie aan de Universiteit van Amsterdam. ‘Zelfs als de bom nu niet barst, is de kans groot dat de eurocrisis in 2012 opnieuw in alle hevigheid oplaait.’

Het is nu uitkijken of de Europese leiders op ‘E-day’ – de eurotop van eind deze week, de twaalfde top al in twee jaar eurocrisis – zullen doen waar ze de afgelopen twee jaar niet toe in staat zijn gebleken: een overtuigend pakket maatregelen presenteren dat de financiële markten kalmeert en de beleggers in het staatspapier van de eurolanden geruststelt.

Het eindspel om de euro is vooral een politieke schaakpartij op het hoogste niveau, tussen Frankrijk, dat de bankbiljettenpers wil aanzetten, aan de ene kant, en Duitsland, dat eerst ijzeren begrotingsdiscipline ingang wil doen vinden aan de andere kant, met het sterke Duitsland als vrijwel zekere winnaar.

Harsh for cash

Engelen: ‘Waar het nu om gaat, is harsh for cash. Duitsland wil alleen maar instemmen met monetaire financiering van overheidsschulden van zwakke lidstaten als die zwakke lidstaten ook hun fiscale autonomie verliezen, en er dus vanuit Duitsland, want daar komt het de facto op neer, direct kan worden ingegrepen in de overheidshuishouding van die landen. Dan pas wil Duitsland restricties op het gebruik van de ECB loslaten.’
Veel politieke manoeuvreerruimte is er dus niet, op het moment dat de Europese leiders in een race tegen de klok zijn verwikkeld om het definitieve barsten van de euro te voorkomen.

‘De akkoorden en crisismaatregelen die tot op heden in Europa zijn overeengekomen, waren altijd te matig, te klein, te onduidelijk en te slecht beredeneerd,’ zegt Engelen. ‘Maar het is natuurlijk toch gewoon expectation management. De markten, dat zijn heus geen anonieme markten, maar 300 à 400 beleggers en analisten die wereldwijd overheidsobligaties opkopen. Die mensen moet je overtuigen dat je boven op de crisis zit en weet wat je aan het doen bent.’

Vliegdekschip

Die geruststellende indruk heeft de hopeloos versnipperde Europese crisisaanpak op geen enkel ogenblik gemaakt. Als bijzonder ambitieus gecommuniceerde reddingspakketten, bleken bij nader toezien ‘lappendekens van slappe compromissen.’ Met als gevolg, aldus Ewald Engelen, dat je voor een volgend reddingsplan niet een bazooka in stelling moet brengen, ‘maar een heel vliegdekschip.’

Zijn laatste hoop heeft Engelen gesteld in de wetenschap dat de EU in het verleden crisissituaties ook altijd heeft weten te overwinnen. Met het water aan de lippen, zo gaat het wensdenken, zal Europa ook nu weer voldoende sterk leiderschap aan de dag leggen en met een gestaald pakket maatregelen naar buiten komen. ‘Maar het is schrale hoop,’ zegt Engelen. ‘En zelfs indien de bom nu niet barst, is de kans groot dat de eurocrisis in 2012 opnieuw in alle hevigheid oplaait. Dat heeft alles te maken met het ontbreken van groeiperspectieven.’ (HRE)