Boekhandelaar veroordeeld voor het helen van First Folio van Shakespeare

De Britse boekhandelaar Raymond Scott werd na een spektakelproces schuldig bevonden aan heling van een versie van de First Folio, de eerste gedrukte verzameling van toneelstukken van William Shakespeare uit 1623.

Het unieke boek werd in 1998 tijdens een tentoonstelling aan de Engelse Durham University gestolen, samen met een van de eerste vertalingen in het Engels van het Nieuwe Testament en een fragment van een gedicht van Geoffrey Chaucer.

Deze druk van de First Folio werd in oorspronkelijke staat geschat op 3,5 miljoen euro, maar is van onschatbare culturele waarde. Het is een van de meest waardevolle van de 230 nog bestaande First Folio’s en is, sinds het door de bisschop van Durham werd gekocht, onafgebroken in het bezit gebleven van de bibliotheek van Durham University. Tot het in 1998 werd gestolen.

Dat het boek een decennium later, na jaren van vruchteloos zoeken door de Britse politie en Interpol, toch werd teruggevonden, heeft alles te maken met de hoogmoed van de malafide boekhandelaar.

Die wandelde in 2008 onachtzaam de befaamde Folger Shakespeare Library in Washington DC binnen en vroeg de hoofdbibliothecaris om de authenticiteit van het boek te bevestigen. Hij beweerde dat hij het bij toeval op Cuba gevonden had, toen hij werkte voor een ‘Cubaanse commandant wiens moeder een oud boek bewaarde in haar nachtkastje’.

Ondanks de verwijdering van de kaft, de titelpagina en belangrijke verwijzingen naar de herkomst, ging er bij de Shakespeare-kenners meteen een alarmbel rinkelen. Elke druk van de First Folio is immers uniek en kan ook aan typische drukfouten herkend worden. Interpol werd op de hoogte gebracht en sindsdien probeert Scott zich met even waanzinnige verhaaltjes als zijn oorspronkelijke verkoopspraatje te verdedigen.

Hij zou bijvoorbeeld het slachtoffer van een samenzwering van bibliothecarissen zijn. Volgens hem waren die zo gretig om de folio van Durham terug te vinden dat ze ‘zijn’ Cubaanse kopie er mee verwarden. ‘Denk je echt dat ik in de Shakespeare Library zou binnenwandelen en er de hoofdbibliothecaris onder mijn eigen naam een exclusief boek zou overhandigen als ik wist hoe dubieus de herkomst was?’, argumenteerde Scott.

In werkelijkheid had de man door zijn spilzieke levensstijl een gigantische schuldenberg opgebouwd en wilde hij er nog meer geld doorjagen om indruk te maken op zijn Cubaanse minnares. De verkoop van de folio moest dat bekostigen.

Niet alleen zijn argumenten veroorzaakten animo. Op diverse zittingen van het gerechtshof in Newcastle, waar het proces plaatsvond, verscheen Scott met limousine en bodyguards en ging hij gekleed in een designerpak. Een andere keer begon hij verkleed als Che Guevara champagne op de aanwezige persfotografen te spuiten.

Scott zorgde ook voor een verrassende wending in het verloop van het proces. Hij kwam tijdens de laatste procesweek, vlak voor de jury in reces zou gaan, op de proppen met een unieke gedrukte kopie van een Latijns woordenboek uit 1627. Dat had hij naar eigen zeggen eveneens op Cuba in handen gekregen.

Scott is met zijn mythomane escapades en zijn groteske verschijning de voorbije maanden een godsgeschenk geweest voor de Britse pers. Hij heeft echter alles van een losgeslagen, vereenzaamde man die op zijn 53ste nog steeds bij zijn moeder inwoont.

Het is dan ook wachten op het psychiatrisch verslag voor de strafmaat zal bepaald worden. In ieder geval is hij ondanks zijn verhaaltjes schuldig bevonden aan het helen en het beschadigen van een waardevol kunstwerk. Dat Scott de folio ook zou gestolen hebben, achtte de jury niet bewezen.

En de echte ster van het proces? Ondertussen is de folio terugbezorgd aan de universiteit van Durham. Die is van plan het boek opnieuw tentoon te stellen vanaf januari 2011, tijdens een overzichtstentoonstelling van haar grootste schatten.

Jeroen Bert