Wie naar de illegale Chinese versie van ‘Das Leben der Anderen’ kijkt, krijgt de indruk dat er in de DDR naast Duits ook Chinees gesproken werd.
De Chinese schrijver Liao Yiwu was zo onder de indruk van ‘Das Leben der Anderen’, de Duitse speelfilm van Florian Henckel von Donnersmarck, dat hij recent aan Bondskanselier Angela Merkel een illegale Chinese versie van de filmprent bezorgde.
De film, die ook bij ons veel succes kende, gaat over de activiteiten van de Stasi, de staatsveiligheid in het voormalige Oost-Duitsland. Vooral kunstenaars en schrijvers waren het slachtoffer van de snuffelpraktijken van deze geheime dienst.
Direct na de release van ‘Das Leben der Anderen’ in 2006 doken er in China, waar de film om navenante redenen een groot succes werd, illegale kopieën op. Blijkbaar was het soort leven dat in de Oost-Duitse film opgeroepen werd ook in China heel herkenbaar.
Nu is er ook een extreem ‘verchineesde’ versie van de film in China opgedoken. Overal waar in de originele versie Latijnse letters in beeld komen, worden die in de Chinese kopie begeleid door Chinese karakters, die er boven of onder staan, alsof ze daar altijd hebben thuisgehoord.
Zo staan boven de letters van de beroemde Karl-Marx-boekhandel in de al even beroemde Karl-Marx-Allee de Chinese tekens voor ‘Kaer Makesi Shudian’. Aan het slot van de film koopt een Stasi-officier in deze boekhandel ‘Die Sonate vom guten Menschen’. Ook de titel van dit boek is in de Chinese filmkopie tweetalig (Duits en Chinees), wat eveneens geldt voor titels van andere boeken, namen van personen en kranten die in ‘Das Leben der Anderen’ voorkomen. Daardoor lijkt het wel alsof de DDR destijds een tweetalig land was waar even goed Chinees als Duits werd geschreven en gesproken.
Maar ‘Die Sonate vom guten Menschen’ heeft nooit bestaan. De Karl-Marx-boekhandel daarentegen wel. Deze eerbiedwaardige instelling, die in 1953 werd opgericht, was ooit de pleisterplek van letterlievende West-Duitsers die een dagje in Oost-Berlijn doorbrachten. In deze prestigieuze boekhandel kwamen ze het minimale bedrag Oost-Duitse marken uitgeven dat ze dagelijks wel moesten spenderen in de DDR. Ze kochten er voor een prikje Christa Wolf, Stefan Heym en Bert Brecht.
Van de Berlijnse Karl-Marx-boekhandel in de dito boulevard blijft nu alleen nog de gevel en een lichtreclame over. Het beschermde monument staat al sedert begin 2008 leeg. De boekhandel, die ook in Wolfgang Beckers film ‘Goodbye, Lenin!’ een prominente plaats kreeg, behoort definitief tot de geschiedenis van de ooit mythische boulevard waarin de gevels van de pronkhuizen nog altijd met glanzende keramische tegels zijn bekleed. Vandaar dat de voormalige Stalin-Allee in de jaren vijftig ook wel Stalins badkuip werd genoemd.
Piet de Moor
