“De overheid werkt met een kredietkaart”

© Belga

“De overheid belooft meer aan de huidige generaties dan de toekomstige generaties kunnen opbrengen”, zegt Karel Volckaert.

Behalve haar schulden aflossen, moet de overheid zo vlug mogelijk minder uitgeven dan ze aan geld binnenkrijgt. Anders moeten de komende generaties voor de vergrijzing en een gezond milieu veel meer bijdragen dan ze ooit terugkrijgen.

‘Een begrotingstekort is maar een momentopname. Het zegt niets over de kosten en de uitgaven van de overheid over een lange periode, en over wie daarvoor dan zal moeten opdraaien’, zegt Karel Volckaert, onderzoeksdirecteur van het adviesbureau Strategus. Hij pleit ervoor om veel meer oog te hebben voor ‘generatierekeningen’.

‘Generatierekeningen steunen op alle kasstromen tussen de overheid en een bevolkingsgroep die in een bepaald jaar geboren wordt. Het gaat om het verschil tussen wat de mensen van zo’n leeftijdscohorte gedurende hun leven aan belastingen betalen en wat ze van de overheid krijgen onder de vorm van bijvoorbeeld sociale uikeringen en uitgaven voor onderwijs’, legt Volckaert uit.

‘Om generatierekeningen handelbaar te maken, kan een maatstaf worden gehanteerd waarmee politici bezig zouden moeten zijn, en dat is het primair saldo – het verschil tussen alle inkomsten en uitgaven van de overheid zonder de rentelasten op de schulden. Door de tweejaarlijkse rapporten van de Europese Commissie over de houdbaarheid van de overheidsfinanciën van de EU-lidstaten, weten we precies hoe groot dat saldo elk jaar opnieuw moet zijn om minstens de extra kosten van de vergrijzing te financieren: 6 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Maar in 2009 was er een negatief saldo van 3 procent, en ook dit en volgend jaar zal het onder nul gaan. We komen op dit ogenblik dus meer dan 20 miljard euro te kort.’

Door de aandacht vooral te richten op de begrotingstekorten op korte termijn worden volgens Volckaert een aantal verplichtingen van de overheid op lange termijn buiten de balans gehouden: de kosten van de vergrijzing (vooral pensioenen en gezondheidszorg); waarborgen die de overheid verleent; de kosten van de omslag naar een duurzaam energie- en milieubeleid.

‘De overheid belooft meer aan de huidige generaties dan de toekomstige generaties kunnen opbrengen. Dat systeem is niet houdbaar als het beleid niet wijzigt’, aldus Volckaert. Hij verwijst daarbij op een rapport van de Nationale Bank uit 2009. Daaruit blijkt ook dat wie na 2000 geboren is gedurende zijn of haar leven 60.000 euro meer zal bijdragen dan de overheid via (sociale) transfers teruggeeft.

Volckaert: ‘De overheid werkt met een kredietkaart. Daarmee maakt ze expliciete en impliciete schulden. Sommige verplichtingen, zoals die voor de vergrijzing, worden bovendien steeds explicieter. Elk jaar dat de overheid een negatief of heel klein primair saldo realiseert, wordt het moeilijker om die schulden aan te zuiveren.’

Patrick Martens

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content