Howard Jacobson wint Man Booker Prize 2010

Met het tragikomische ‘The Finkler Question’ haalt Jacobson een van de meest prestigieuze literaire prijzen binnen.

Droog en met gevoel voor zelfrelativering – een geprezen eigenschap die ook in de meeste romans van Jacobson de toon voert – zei de Brits-Joodse auteur dat hij ‘speechless’ was, maar gelukkig al eerder een speech had voorbereid. En toch was Jacobson verrast. De grote favorieten waren immers Peter Carey en meer recent nog Tom McCarthy.

Howard Jacobson stond eerder al twee keer op de longlist van de Booker Prize, met ‘Who’s Sorry Now’ (2002) en ‘Kalooki Nights’ (2006) maar werd toen niet weerhouden, iets waardoor hij zich ‘de namen van de toenmalige juryleden nog steeds herinnert’. Zo verwees hij met een knipoog in zijn overwinningstoespraak naar het feit dat hij in zijn 27-jarige schrijverscarrière al vaker prijzen heeft gemist. Maar niet deze dus.

‘The Finkler Question’ is een vintage Jacobson die door juryvoorzitter Andrew Motion werd geprezen als een boek waarin ‘een diepgaand menselijk inzicht en een luchtige verteltoon worden vervlochten tot een aangrijpend geheel.’

Zware thema’s als het omgaan met verlies en vragen rond de Joodse identiteit worden op een soms hilarische manier uitgewerkt. Met een hoofdpersonage dat obsessief op zoek is naar het antwoord op de Joodse identiteitsvraag maar zelf geen Jood is en in zijn vriend Finkler, een Joodse weduwnaar, dé afspiegeling ziet van alles wat Joods is, kan dat ook niet anders.

In zijn 11de roman haalt Jacobson alle veralgemeningen over Britse Joden onderuit, maar vertelt hij ook het verhaal van een Alleman, Julian Treslove, die wanhopig zijn identiteitscrisis bevecht. En daarmee bevestigt hij zijn imago van de Britse Philip Roth, zijn Amerikaanse generatiegenoot die eveneens de grenzen verkent van de Joodse identiteit en een voorliefde heeft voor universele personages in de herfst van hun leven.

Alleen blijft Jacobson zweren bij humor als vast ingrediënt. Met succes, want de donkere komedie ‘The Finkler Question’ levert hem een bijzondere plaats op de erelijst van de Booker op. Niet alleen wint hij deze editie, Jacobson is met z’n 68 de oudste winnaar sinds William Golding in 1980 en ‘The Finkler Question’ is de eerste ongegeneerd humoristische roman die de Booker Prize wint sinds hij in 1969 voor het eerst werd uitgereikt.

De Man Booker Prize wordt jaarlijks door een wisselende jury toegekend aan een roman van een auteur uit het Gemenebest van Naties (het Commonwealth) of Ierland. De auteurs die in 2010 de shortlist haalden, kwamen uit alle hoeken van het voormalige Britse Rijk: Peter Carey is Australiër maar woont in New York, Emma Donoghue is Ierse, Damon Galgut werd geboren in de Zuid-Afrikaanse hoofdstad Pretoria en woont vandaag in Kaapstad, Howard Jacobson is een Brit met Joodse wortels, de ouders van Andrea Levy kwamen uit Jamaica en Tom McCarthy is een geboren Londenaar.

Jeroen Bert