Graphic novel William S. Burroughs van onder het stof gehaald

‘Ah Pook is Here’ van de Amerikaanse cultauteur Burroughs kon in de jaren ’70 geen enkele uitgeverij bekoren, maar zal volgende zomer alsnog gepubliceerd worden.

De carrière van William S. Burroughs is niet bepaald over rozen gegaan. Dit icoon van de beat generation had niet alleen een turbulent privéleven waarin drugs een prominente plaats hadden, hij kreeg zijn experimentele romans ook moeilijk aan uitgevers verkocht.

Al bij z’n eerste roman ‘Junkie’ (1953) had hij de hulp nodig van Allen Ginsberg, dat andere icoon van de tegencultuur in de jaren 50, om de roman op punt te zetten. ‘Queer’, z’n tweede worp, begon hij kort nadien te schrijven, maar werd pas in 1985 gepubliceerd. Het zal niet verwonderen dat zijn overdadig drugsgebruik zijn productiviteit niet bepaald ten goede kwam.

Zijn bekendste werk, ‘Naked Lunch’, werd al in 1959 gepubliceerd en dat doet vermoeden dat Burroughs het toen vlotjes uit zijn pen had geschud. Niet dus, maar die creatieve lijdensweg leverde wel baanbrekend resultaat op. Het boek is een gefictionaliseerd verslag van de vlucht naar Mexico die hij na een veroordeling voor drugshandel ondernam en tijdens dewelke hij zijn vrouw per ongeluk doodschoot. Het geheel werd met de cut-uptechniek ‘herschreven’. Daarbij worden hoofdstukken, alinea’s, zinnen en zinsneden na het schrijven lukraak verplaatst. Dit narratieve experiment moest eerst door de Franse uitgeverij Olympia worden uitgegeven voor Amerikaanse uitgeverijen interesse kregen.

In 2008 bracht de Nederlandse uitgeverij Lebowski nog ‘En de nijlpaarden werden gekookt in hun bassins’ uit. Dat schreef Burroughs in 1947, ruim 60 jaar eerder, samen met Jack Kerouac, naar aanleiding van een moord die hun gemeenschappelijke vriend Lucien Carr had gepleegd en waarvan hij hen op de hoogte had gebracht alvorens naar de politie te stappen. Het leverde het schrijversduo een korte gevangenisstraf op voor medeplichtigheid en een roman waarover ze beiden maar matig enthousiast waren. Interesse in het manuscript van ‘En de nijlpaarden…’ kwam er pas nadat ze hun bekendste werk reeds hadden gepubliceerd en Kerouac was overleden. Maar toen gingen de erven Kerouac nog vele jaren dwars liggen.

En nu wordt nog maar eens een werk van wijlen William S. Burroughs – hij overleed in 1997 – van onder het stof gehaald. ‘Ah Pook is Here’ is het resultaat van een samenwerking met beeldend kunstenaar Malcolm McNeill en is een graphic novel avant la lettre. Zelf noemden ze het een ‘word/image novel’. Burroughs en McNeill begonnen eraan in 1970 en publiceerden maandelijks een aflevering in het Engelse stripmagazine Cyclops. Toen ze het verhaal als een geheel wilden publiceren was er echter geen interesse van uitgeverijen. De twee probeerden het nog zeven jaar op eigen houtje, maar gaven er toen de brui aan.

De Amerikaanse stripuitgeverij Fantagraphics Books heeft het werk herontdekt en beweert nogal onbescheiden met ‘Ah Pook was Here’ ‘waarschijnlijk het laatste grote werk van een van Amerika’s grootste stilisten’ voor een breed publiek beschikbaar te maken. Laten we hopen voor hen dat er niet nog meer werk van Burroughs tot nader order stof ligt te vangen.

Jeroen Bert