Ramazan

Men spreekt hier van ramazan, en het is een tijd van gemengd en gepijnigd genoegen.

Zo rond 13u30 leidt het gebrek aan vocht en voedsel tot een collectieve energiedip, word je in winkels besteld door mensen met wegdwalende ogen en soms beverige aandacht. Zelfs in de hoofdstad Islamabad, kunstmatig gecreëerd en met een breed publiek van expats en ambassadepersoneel, vind je overdag niet zomaar drankgelegenheid. Je moet weten waar te zoeken en dan nog. Ik wil het eigenlijk ook niet vinden, maar het gebrek aan ravitaillering bepaalt, zeker op hete dagen, mijn parcours.

Ik keer sneller terug naar mijn fles water in de hotelkamer dan ik anders zou doen. Bewoners zeggen dat ze zich beter voelen tijdens de vasten, dat ze minder hoofdpijn hebben, gezonder leven, maar op basis van de uitgetelde gezichten durf ik dat te betwijfelen.

Het breken van de vasten daarentegen is bijna altijd een waar genoegen. Er is een collectieve drift om te eten, mensen proberen niet te schransen (want in principe eten ze luttele uren na de eerste maaltijd opnieuw), ze bieden buren, mij, dadels aan, of andere versnaperingen die de ergste honger kunnen stillen, soldaten laten wegversperringen voor wat ze zijn, en doppen een roti ineen klaarstaand bord met linzen – waarom zouden ze niet: het verkeer valt toch helemaal stil.

In winkels zitten werknemers en bazen rond enkele schoteltjes op de grond, ze delen pakora’s, en ze lurken aan gedeelde waterflessen. En nog voor de muezzin is uitgezongen is de eerste sigaret al opgestoken en de eerste kop melkthee al geserveerd.

Het zichtbare deel is voor 100 procent een mannenaangelegenheid. Vrouwen zijn sowieso grotendeels afwezig uit het straatbeeld, maar bij het breken van de vasten verdwijnen zij helemaal achter muren.

Vijftien minuten later wordt er, al naargelang, gerust of gesport: op het schamel verlicht miniterrein barst met herwonnen energie de eerste voetbalwedstrijd los.

Ramadan brengt in zekere zin een compartimentering van de dag: de ellende, de opoffering, de somberte, de irritatie, maak je overdag mee, de vreugde en het genot, de opluchting van de bevredigde behoeften, zijn voor ’s avonds. Na wat uitgelaten eerste uren slaat de vermoeidheid toe. Er wordt gerust, tot het vervroegd ontbijt, en dan begint de volgende lastige dag.

De ramadan heeft wat mij betreft nog een gevolg. Ik eet later dan gewoonlijk (de vasten duurt tot bijna 19 uur) en moet bijgevolg, omdat de stad op elektriciteit bespaart, of omdat er een zoveelste panne is, in het pikkedonker de enkele honderden meter naar mijn kamer afleggen, over onbetrouwbaar en onbekend wegdek. Bij mijn eerste poging struikelde ik over een rustende geit, die door het onzacht contact al bij al niet te zeer bewogen leek.


Rudi Rotthier

Met dank aan Fonds Pascal Decroos