Daders genocide in Rwanda berecht door leken

© Belga

Er is geen enkele reden om te denken dat een eerlijk proces enkel bereikt kan worden door hooggeschoolde rechters.

“De aanpak met betrekking tot de berechting van de genocide in Rwanda is zowel schokkend, als bewonderenswaardig”, zegt Wendy De Bondt, master criminologie aan de VUB.

Na haar genocide in 1994 stond Rwanda voor de enorme uitdaging haar daders te berechten. Door de ellenlange lijst van misdadigers was een uitgebreid proces voor elke dader, zoals we dat kennen in België, uitgesloten. In haar zoektocht naar een alternatief, koos de Rwandese overheid voor lekenrechters, mensen zonder enige juridische training. Dit systeem is onderdeel van wat men restauratieve justitie noemt, een rechtsvorm die op bemiddeling lijkt en erop gericht is de relatie tussen beide partijen en de rust in de gemeenschap te herstellen.

In België wordt restauratieve justitie doorgaans gebruikt bij minder zware feiten en minderjarige daders. Kenners trokken dan ook grote ogen bij de idee om deze vorm van berechting in te zetten bij een gruwelijke misdaad als de genocide.

“Het is erg verleidelijk om te stellen dat de daders allemaal levenslang achter de tralies moeten. Maar praktisch is dat niet haalbaar door een gebrek aan gevangenissen en onvoldoende financiële middelen”, aldus De Bondt.

Democratisch verkozen

De studie toont bovendien aan dat er geen enkele reden is om te denken dat een eerlijk proces enkel bereikt kan worden door hooggeschoolde rechters. “Aangezien de rechters verkozen zijn door de gemeenschap, vertegenwoordigen ze de democratische wil van de bevolking en krijgt die het gevoel veel nauwer bij de processen betrokken te worden”, oppert de onderzoekster.

Om het gebrek aan scholing op te vangen, zijn de wetteksten zo geschreven dat ze gebruikt kunnen worden door mensen zonder juridische achtergrond. “Toch kan de uitvoering beter”, merkt De Bondt op. “De wetten hadden nog eenvoudiger gekund en de rechters werken te vaak met verschillende versies.”

De onderzoekster heeft in ieder geval bewondering voor de creativiteit en gedrevenheid die aan de dag gelegd wordt om van Rwanda weer een leefbare samenleving te maken. Ze besluit dat dit systeem van geschillenbeslechting meer krediet en bewondering verdient dan dat het tot nu toe gekregen heeft.

Wendy De Bondt nam in 2007 deel aan de Vlaamse Scriptieprijs. Lees de volledige scriptie op www.scriptieprijs.be. Ook jouw scriptie is goud waard! Schrijf je in en maak kans op €2500.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content