Theaterfestival 2010: Op uitnodiging, The State Of The Union

‘Draagvlak’: het wordt wellicht het modewoord van dit komende cultuurseizoen. We zeggen het u nu al: het is een woord dat voor verwarring zal zorgen.

OP UITNODIGING

De kop is eraf van het Theaterfestival! ’t Is te zeggen niet écht eraf. Een mens kan maar beter op zijn woorden letten zeker als sommigen met vitriool schrijven dat het festival afgeschaft moet worden en anderen vurig het bestaansrecht van het festival onderstrepen. Zulks levert brandwonden en voor de kunst hebben we veel over, maar er zijn grenzen.

Wat hebben we nog over voor de kunsten? Geld liever niet te veel als we onze beleidsmakers volgen. En die beruchte man die iedereen kent maar nog nooit gezien heeft ‘de man uit de straat’, die vindt dat zijn belastingsgeld al genoeg verkwanseld wordt zonder dat ook nog eens kunstenaars onbegrijpelijke stukken voor hun incestueuze vriendenclubjes ermee gaan maken.

Hem zullen we niet zien op Het theaterfestival. (Haar overigens ook niet, minister Schauvliege). Want de radiospotjes ten spijt ‘Het Theaterfestival voor als uw weer mee wil zijn met wat er in podiumkunsten leeft’, niet iedereen wil mee zijn. En dan beste virtrioolschrijvende critici en vuurspuwende organisatoren, dan wordt elke discussie over een best-of festival versus de selectie van enkele theaterneuten instant geblust met het koelste water. Dat van de totale desinteresse.

Wat is tegenwoordig nog het draagvlak van onze Vlaamse podiumkunsten? Oh ja we reiken ver en zijn internationaal gerenommeerd maar dicht bij huis, bij onze buur, die man-uit-de-straat? ‘Het draagvlak van de kunsten moet vergroot worden’: het wordt niet alleen de inzet van de slotdiscussie van Het Theaterfestival waarbij politici, kunstenaars en publiek in discussie treden, het wordt wellicht ook het modewoord van dit komende cultuurseizoen: ‘draagvlak’.

We zeggen het u nu al: het is een woord dat voor verwarring zal zorgen. Figuurlijk betekent het betekent zowel aanhang of achterban als afzetmarkt. Letterlijk is een draagvlak zowel een vlak dat een last draagt als de vleugels van een vliegtuig. De ondraaglijke lichtheid van lucht, quoi. Daar zijn we weer bij het wezen van kunst aanbeland. We pleiten dan ook nu al voor het schrappen van de term draagvlak en maken er een werkwoord van: wat kunnen de kunsten aan verantwoordelijkheid dragen? Zo interpreteerde althans kunstenaar Benjamin Verdonck dat ‘draagvlak’ in zijn State of The Union.

Matuvu

De State Of the Union – het is geweten Vlaamse acteurs kennen hun Nederlands niet meer? – is er naar Amerikaans model. Zoals de jaarlijkse redevoering waarbij de president de staat van het land opmaakt, wat is, wat wordt en wat beter kan, zo meet een kunstenaar de staat van het Vlaamse theaterveld op. Die State of The Union, de traditionele opener van Het Theaterfestival en van het nieuwe theaterseizoen, is overigens voor iedereen vrij toegankelijk en volledig gratis, maar we gaan daar niet onnozel over doen: het is in de eerste plaats – bij gebrek aan echt gala, rode loper en prijzen – de Matuvu voor de theaterwereld, waar schouderklopjes en kusjes worden uitgedeeld, genetwerkt bij een glas. Cava, de vakantiegenoegens nog in de achteruitkijk.

Maar soit, we dwalen af. Benjamin Verdonck dus. Zo’n typ zo schriel als een vogeljongske. Ooit zat hij ook in een vogelnest boven de Brusselse Anspachlaan alvorens hij verhuisde naar het Antwerpse Toneelhuis waar hij nu op straat reuzenmussen uit de hemel doet neerstorten en een appel en een ei op supermarktdaken neerpoot. We hielden dan ook ons hart vast wat voor State of The Union we zouden krijgen: een dooie mus of een vette kluif, filosofie voor een appel en een ei of iets duurzaams waar ge een eind weg mee kunt, dat uw mond doet overlopen van woorden en uw hoofd hopelijk nog veel meer van gedachten. Het bleek geen van alles en alles van dat eigenlijk.

Wie zich verwachtte aan grootse uiteenzettingen over het Vlaamse podiumbestel – overproductie, de functie van stadstheaters, kunst- en cultuurcentra, kritiek aan het adres van Joke Schauvliege over bevriezingen van subsidies, we noemen maar wat – kwam bedrogen uit. En toch raakte Verdonck iets veel groters aan dan het voorgaande kunstengekrakeel.

Hij zei ‘gewoon’ – tussen aanhalingstekens omdat we dat nooit als gewoon mogen aannemen – dat de wereld er slecht aan toe is. “Dag zieke lucht, dag dode zee, nooduitgang, schuldsaldoverzekering,” parafraseerde hij Paul Van Ostaijen. Ochtendgroet werd avondsaluut.

Yes We Can?!

Het afgelopen anderhalf jaar hield Verdonck zich intens bezig met zijn ‘Kalender’, een project waarbij hij opmerkelijke en soms ook nauwelijks merkbare kunstzinnige en sociale acties in de stad deed. Een van die acties was dat hij minutenlang op straat scandeerde “Yes We Can, No We Can’t”. We zagen een oud mannetje zijn arm in de lucht steken bij de ‘Yes’, en ons hart kromp ineen bij de ‘No’ omdat we even tevoren geloofd hadden dat het echt kon. Verandering.

En toch is dat waar Verdonck naar streeft met zijn naïeve maar doordachte kunstingrepen én met zijn state of the Union. “Isoleer uw dak, rij niet meer met de auto, eet geen vlees of vis, en stop met over en weer vliegen. Wat als we ons daartoe met de ganse podiumsector zouden toe verbinden, wat zou dat geven? Dat is alles wat ik te zeggen heb: een uitnodiging” .

Er viel eerst een stilte en dan ongemakkelijk gegrinnik. Zo gaat dat met die dingen. En dan over naar de drank en (vegetarische) hapjes. De uitnodiging waar iedereen wél op inging.

Liv Laveyne

www.theaterfestival.be

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content