Minder jobs en minder welvaart

De gevolgen van het leeghalen van de schatkist voor het redden van de banken worden stilaan zichtbaar.

Wie denkt dat de bankencrisis achter de rug is en de gevolgen van de economische crisis wel zullen meevallen, geniet nog best één keer van een zorgenloze zomer.

Want de gevolgen van het leeghalen van de schatkist voor het redden van de banken worden stilaan zichtbaar. Na de neoliberale crash worden recepten uit dezelfde keuken bovengehaald om de zaken terug op orde te zetten. Voor de economie althans. Want de burger zal op verschillende fronten het gelag betalen: als rechthebber op publieke diensten zoals gezondheidszorg die zullen inkrimpen, als belastingbetaler die meer zal afdragen maar ook als werkende die mogelijk zijn of haar job zal zien verdwijnen. Want dat is het gevolg van het absurde advies om de broeksriem zo flink mogelijk aan te halen.

Al tijdens de campagne in de Nederlandse verkiezingen leek het soms alsof partijen elkaar de loef wilden afsteken met het strafste besparingsplan. Ondertussen proberen Europese lidstaten de beste leerling van de besparingsklas te worden. Nadat Merkel eerst Griekenland dwong tot een onverantwoorde saneringsronde maakte ze begin juni bekend dat ze in eigen land voor maar liefst 80 miljard euro willen bezuinigen ten het einde van de regeerakkoord in 2014. En Spanje had in mei al een wet goedgekeurd om dit en volgend jaar 15 miljard euro te besparen.

Tot voor kort konden de gevolgen hiervan verdoezeld worden met de uitspraak dat deze sanering nodig is om niet alleen de staat maar ook de economie gezond te maken. Door een uitgelekt rapport in Groot-Brittannië weten we nu dat een gezonde economie voor regeringen ook kan met een ongezond leger aan werklozen.

Uit een intern document dat lekte naar de Guardian blijkt dat het besparingsplan van de conservatieve regering van David Cameron tegen 2015 zal leiden tot het verlies van maar liefst 1,3 miljoen jobs. Vijf- à zeshonderd duizend jobs verdwijnen in de publieke sector en nog honderdduizend meer in de privé.

Met deze cijfers krijgen de uitspraken van de Britse minister van Financiën Osborne bij het bekendmaken van de grootste besparingsplannen sinds de Tweede Wereldoorlog een bittere bijsmaak. Hij stelde in een speech dat de aanpak van het record tekort in de Britse begroting zou zorgen voor lage interestvoeten en de jobcreatie zou versterken. De euforie van de Liberaal Democraten dat ze mee mogen regeren zou wel eens snel kunnen omdraaien in een minder leuk gevoel.

Men hoeft geen aanhanger van Keynes te zijn om in te zien dat te snelle en forse besparingen het economisch herstel eerder zullen beschadigen of voorkomen dan bewerkstelligen. Het is dan ook de absurditeit ten voeten uit, en dit over heel Europa. Eerst moeten de schatkisten leeg om de banken te redden en achtereenvolgens economische relanceplannen te financieren. En nu moet er blijkbaar helemaal van kant worden gewisseld en alle overheidsgaven worden teruggeschroefd.

Dat de neoliberale wereldorde nog steeds regeert, werd duidelijk na afloop van de G20 top in Toronto eind juni. De regeringsleiders van de rijkste landen zijn er namelijk wel in geslaagd om te beslissen om tegen 2013 hun overheidstekort met de helft terug te dringen. Over een internationale bankentaks wordt dan weer géén akkoord bereikt. “De eerste prioriteit van de G20 is de economische heropleving”, staat te lezen in de slotverklaring. Hoe ze dat gaan realiseren, is minder duidelijk. In die zin waren de uitspraken van de Amerikaanse president Obama revelerend. Hij waarschuwde voor te verregaande overheidsbesparingen en wil dat de Europa zelf meer consumeert in plaats van zoals bij uitstek Duitsland te leven op export.

Hoeft het gezegd dat heel het ecologisch verhaal, aan beide zijden van de Atlantische oceaan, totaal genegeerd bleef? Want overheidsbesparingen betekenen ook minder investeringen in alternatieve energiebronnen en duurzame productiewijzen (Europa), en pleiten voor meer consumptie vanuit het land met ver uit de grootste ecologische voetafdruk is ook niet het meest verstandige dat men kan doen.

Dirk Holemans