Steven Vanackere: goed voorstel, foute prioriteit

Waarom kwam Steven Vanackere (CD&V) niet tijdens de begrotingsopmaak met zijn uitstekend voorstel? Meer kapitaal alleen gaat ondernemingen niet aanzetten tot groei-investeringen.

Minister van Financiën en vice premier Steven Vanackere (CD&V) kwam op de proppen met het voorstel om spaarders er toe aan te zetten meer in aandelen te beleggen. In de lijn van de wet Cooreman-De Clercq uit het begin van de jaren 1980 zou een dergelijke ingreep er moeten toe leiden dat het kapitaal (eigen vermogen) van onze ondernemingen versterkt wordt. Een steviger eigen vermogen maakt ondernemingen beter bestand tegen schokken allerhande en verhoogt de mogelijkheden van ondernemingen om tot investeringen en jobcreatie te komen.

Er kan weinig twijfel over bestaan dat de maatschappij als geheel er wel bij vaart als ondernemingen kunnen bogen op een verstrekte kapitaalstructuur. Het voorstel van Steven Vanackere om de kanalisering van spaargelden naar aandelen te bevorderen, verdient dan ook steun. Laten we er echter naar de beleggers die deze weg in slaan niet de minste twijfel over bestaan dat er ook specifieke risico’s kleven aan deze investeringen en dat de overheid niet kan instaan voor de dekking van die risico’s. Eén dossier zoals Arco, dat bol staat van de bedrieglijke informatie opgelepeld aan beleggers, volstaat.

Vormt het voorstel Vanackere dus zeker een uitstekende piste om te helpen timmeren aan het economisch herstel, dan blijven er toch nadrukkelijk minstens twee vragen. Ten eerste, waarom komt hij enkele weken na de afsluiting van de begrotingsopmaak met dit voorstel? Het zou toch veel logischer, constructiever en moediger geweest zijn indien Vanackere maatregelen ter stimulering van het risicokapitaal tijdens die besprekingen met de nodige doortastendheid ten berde had gebracht. Of misschien deed hij dat wel maar kreeg hij vanuit socialistische hoek vol de wind op de neus. De onmiddellijke en radicale afwijzing van Vanckere’s idee door de SP.A spreekt boekdelen. Hoe dan ook, de lancering van het voorstel nu heeft iets gratuit tenzij er nu heel snel concrete invulling van specifieke maatregelen volgt.

Ten tweede, de kapitaalstructuur van ondernemingen is zeker niet de enige determinant van de investeringsbereidheid van ondernemingen. Veel ondernemingen in Vlaanderen en België kunnen vandaag bogen op een goede tot uitstekende kapitaalstructuur en dito liquiditeitspositie (beschikbaarheid van geld op rekening). Toch draait het investeringsritme van onze ondernemingen vandaag op een laag pitje, wat heel veel te maken heeft met de enorme onzekerheden welke de bedrijfsleiding onder ogen moet zien. Het economisch leven staat altijd in het teken van omgaan met onzekerheid, maar de cumul van de diverse vormen van onzekerheid die vandaag aan de orde is, oogt toch indrukwekkend. Deze onzekerheden situeren zich op Belgisch, Europees en mondiaal niveau. Aan de onzekerheden op Europees en zeker mondiaal vlak kunnen Vanackere en deze regering weinig tot absoluut niks doen, des te meer echter aan de Belgische onzekerheden.

Wat het Belgische niveau betreft, doen de excellenties van de federale regering het graag anders uitschijnen maar de begrotingstoestand in België is structureel gezien absoluut niet onder controle. Voor volgend jaar zal de regering – dat staat nu al vast – voor minstens 1 miljard euro bijkomende maatregelen moeten nemen om het beoogde deficit van 2,15% van het BBP te halen. Kijkt men iets verder in de tijd met de rapporten van de Vergrijzingscommissie als leidraad dan ziet men zover het oog reikt enkel maar verder oplopende tekorten. Ondernemingsleiders weten dat er nieuwe belastingverhogingen en bijkomende besparingen zullen komen. Inschatting van de evolutie van uw marktpotentieel wordt dan ook bepaald lastig.

Risicokapitaal stimuleren is een positief gegeven. Gegeven de globale onzekerheid zou een Belgisch begrotingsbeleid dat meer structureel rekening houdt met wat er op ons en onze ondernemingen afkomt veel meer zoden aan de economische dijk zetten. Steven Vanackere vergist zich van prioriteit.

Johan Van Overtveldt