Johan Van Overtveldt (N-VA)

Spanje: steun aan banken is steun aan staat

Johan Van Overtveldt (N-VA) Europarlementslid, voormalig minister van Financiën en ex-hoofdredacteur Trends en Knack.

Zeggen dat de reddingsoperatie er een is voor de Spaanse banken en niet voor de Spaanse staat is misleiding: de Spaanse staat kan zich absoluut niet meer financieren zonder actieve bijstand van haar banken. Indirect, maar zeer reëel, is de steun aan de Spaanse banken dan ook steun aan de Spaanse staat.

Nu de kogel door de kerk is om de Spaanse banken vanuit Europa te ondersteunen, putten alle betrokken bewindslui zich uit om er op te wijzen dat het om een reddingsoperatie voor de Spaanse banken en niet voor de Spaanse staat gaat. Vandaar een light-regime voor de Spaanse staat inzake voorwaarden verbonden aan deze lening vanwege het Europese noodfonds (EFSF/ESM).

Bij nader toezien gaat het hier weer maar eens om een zware misleiding van de publieke opinie in het kader van een euro-operatie. De realiteit is immers dat de Spaanse staat zich absoluut niet meer kan financieren zonder actieve bijstand van haar banken. Op een indirecte maar zeer reële wijze is de steun aan de Spaanse banken dan ook steun aan de Spaanse staat.

Sedert de Europese Centrale Bank (ECB) begon met haar uitgebreide en goedkope financieringsoperaties met een looptijd van drie jaar (de zogenaamde LTRO’s, long term financing operations) kochten de Spaanse banken voor 40 miljard euro bijkomend aan overheidspapier. Alhoewel harde cijfers ontbreken, bevestigen bronnen binnen het centraal bankierswezen dat dit bedrag nagenoeg volledig gespendeerd werd aan Spaans overheidspapier. Dit betekent dat de voorbije maanden nagenoeg enkel de Spaanse banken nog actief schuldpapier uitgegeven door de Spaanse overheid opkochten.

De jongste weken kwamen de Spaanse banken echter steeds meer in de problemen om bij de ECB aan te kloppen. De intrinsieke waarde van wat ze de ECB konden aanbieden in ruil voor vers geld (de zogenaamde collateral) volstond hoe langer hoe minder om nog voor directe ECB-financiering in aanmerking te komen. De volgende fase was een beroep op de zogenaamde Emergency Liquidity Assistance (ELA), een faciliteit voorzien in de ECB-statuten die toelaat dat in noodgevallen de nationale centrale banken hun banken rechtstreeks van de nodige middelen voorzien. Beroep op de ELA-faciliteit is niet ongewoon. België bijvoorbeeld deed dat uitgebreid tijdens de hoogdagen van de crisis rond zowel Fortis als Dexia.

De Bank of Spain sprak in de loop van de maand mei de ELA-faciliteit fors aan – ten belope van “vele miljarden euros”, zo vernemen we binnen de ECB – teneinde de Spaanse banken te behoeden voor een complete droogglegging. Op die manier werd ook een drooglegging van de Spaanse overheid voorkomen. De Europese hulp via een lening aan de Spaanse banken was absoluut noodzakelijk om, onder meer, het beroep op ELA vanwege Spanje niet te laten escaleren.

Tegen de achtergrond van het bovengaande is het dus echt onzin te beweren dat dit een loutere reddingsoperatie voor de Spaanse banken is. Zonder de lening vanwege EFSF/ESM (dus zonder de actieve bijdrage van de Europese belastinsgbetaler) zou ook de Spaanse overheid qua financiering in de komende dagen of weken zwaar de muur in gegaan zijn. Deze lening is dan ook steun aan de Spaanse staat, indirect maar zeer reëel.

Johan Van Overtveldt

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content