‘Schorsing milieuvergunning Uplace: een blamage voor de Vlaamse besluitvorming’

De schorsing van de Raad van State van de milieuvergunning voor Uplace is niet alleen gezichtsverlies voor Joke Schauvliege. Het is een blamage voor de hele besluitvorming van de Vlaamse overheid, want de ambtenarij liet zich in dit dossier voor een kar spannen, en niet voor het wagentje van het publieke belang.

De schorsing van de Raad van State van de milieuvergunning die minister Joke Schauvliege (CD&V) verleende aan het Uplace-project is niet alleen slecht nieuws voor ontwikkelaar Bart Verhaeghe en gezichtsverlies voor de betrokken politica, het is een blamage voor de hele besluitvorming van de Vlaamse overheid: niet alleen voor het politieke luik, zeker ook voor het ambtelijke.

Waarover gaat het? De Raad van State is in zijn arrest bijzonder kritisch voor het luik ‘infrastructuur’. Men heeft de grootste vragen over de mate waarin de beloofde infrastructuurwerken wel realistisch en realiseerbaar zijn. De Raad van State was van oordeel dat de Vlaamse overheid er te gemakkelijk van uitging dat dit allemaal wel in orde zou komen, en dat dit een aantasting was van de rechtsbescherming van derdebelanghebbenden.

Dat zo weinig aandacht werd geschonken aan die rechtsbescherming, is het gevolg van de interne dynamiek bij de Vlaamse overheid. De Vlaamse regering beslist wel, maar vervolgens neemt de Vlaamse administratie het dossier in handen. En dan is de rol van de politiek uitgespeeld – zelfs als de politici nog ‘politieke’ beslissingen moeten nemen (zoals Schauvliege die nog een milieuvergunning moest goedkeuren, of juist weigeren), het weerhoudt de administratie niet een ‘eigen dynamiek te ontwikkelen’. En hoe.

In het geval Uplace wordt dit pijnlijk duidelijk gemaakt in onderstaand filmpje. Het gaat om een als informatie vermomde reclamefilm die van de site van projectontwikkelaar Uplace zelf doorlinkt naar YouTube. Aan het woord is Raf Oosters van het Agentschap Wegen en Verkeer. Dat is het ‘intern verzelfstandigd agentschap’ (IVA) van de Vlaamse Overheid dat instaat voor onderhoud en aanpassingen van autosnelwegen en gewestwegen. Wegen en Verkeer is bovendien een zogenaamde ‘IVA zonder rechtspersoonlijkheid’, en is als zodanig integraal deel van de Vlaamse administratie, en werkt onder verantwoordelijkheid van de bevoegde minister.

Dus op een amper veredeld promofilmpje van het betrokken bedrijf, in vol publiek debat of die verkeersinfrastructuur wel zal volstaan of niet (mogelijk niet: zegt de Raad van State nu), was Oosters al aan het uitleggen hoe voorspoedig de realisatie van de nodige verkeersinfrastructuur aan het verlopen was. Alle werken zullen af zijn tegen de zomer van 2015, zegt hij, en dat allemaal in uitvoering van “de principeovereenkomst” die de Vlaamse regering en Uplace sloten, dus het zogenaamde Brownfieldconvenant.

Het bijzonder vreemde aan het filmpje is dat het op YouTube werd gepost op 26 jan 2012. Dat is viér maanden voor (!) de bevoegde minister Joke Schauvliege op 30 mei van dat jaar groen licht gaf voor de milieuvergunning. Dus op het moment dat de minister (officieel) nog altijd geen beslissing had genomen, kwam een betrokken ambtenaar al vertellen, dat het met de mobiliteit rond dat Uplace-project op wieltjes liep. Grappig detail: hij deed dat vanuit het Leuvense gebouw van de Vlaamse administratie.

En hij deed dat niet in een interne nota ten behoeve van de minister of haar kabinet, maar als onderdeel van de publieke communicatie door Uplace, in een politiek gevoelig dossier. Om ten behoeve van Uplace een uitleg te geven die nu door de Raad van State als irrelevant van tafel wordt geveegd. Want ingenieur Oosters kwam het publiek gerust stellen inzake verkeersinfrastructuur, terwijl de Raad van State oordeelt dat er te weinig garanties zijn dat het daarmee effectief allemaal goed komt.

De Raad van State houdt er namelijk rekening mee in haar arrest dat er nog een aantal vergunningen niét verleend zijn, voor ‘Verkeer en Wegen’ was dat geen punt, toch niet om vanuit de betrokken administratie zo te communiceren zoals de private partner dat graag hoorde.

Want zelfs als straks Uplace toch gerealiseerd kan worden (omdat een beroep van Uplace tegen dit arrest aanvaard wordt, of omdat de Vlaamse overheid straks betere garanties kan voorleggen, minister Schauvliege kondigde al aan dat de voorziene mobiliteitswerken hoe dan ook uitgevoerd worden), dan toch zou het een goede les zijn dat de Vlaamse administratie niet voor haar beurt spreekt. Wat de man van ‘Wegen en Verkeer’ begin dit jaar deed, was weinig terughoudend en blijkbaar hoogst voorbarig.

Het diende niet echt het publiek belang, het plezierde vooral één private partner – en het lijkt er zelfs aardig op dat het op vraag van die partner gemaakt werd, vandaar dat het ook op de website van Uplace verscheen, en daar alleen. Vier maanden voor de ministeriële beslissing met één doel: het bewerken van het publiek, dus het beïnvloeden van een beslissing waarvan men uit het bewuste filmpje kan verstaan dat alles zich voorspoedig ontwikkelde, maar waar dit in werkelijkheid blijkbaar anders lag. De ambtenarij liet zich in dit dossier voor een kar spannen, en ditmaal niet voor het wagentje van het publieke belang. Misschien toch één en ander op punt stellen, voor de Vlaamse administratie nog een hoge borst opzet over ‘Beter Bestuurlijk Beleid’.

Walter Pauli