Samsom en Rutte tonen Di Rupo de weg

Als Nederland 16 miljard bezuinigt, zou België in de buurt van de 10 miljard moeten landen.

Mark Rutte (VVD) en Diederik Samsom (PvdA) brachten het behoorlijk snel voor mekaar: het regeerakkoord voor Rutte II lijkt klaar te zijn. Samen met PvdA-voorman Diederik Samsom, die naar verluidt niet in het kabinet zou treden, tekende de liberale voorman en vorig premier Mark Rutte een stevig bezuinigingsbeleid uit. Alhoewel nog niet alles in detail blijkt te zijn uitgewerkt, bevat het akkoord naar Rutte II toe voor in totaal 16 miljard euro aan bezuinigingen.

Het gaat dan vooral om stevige ingrepen in zorg- en ziekteverzekering (5 miljard), in de arbeidsmarkt en de sociale zekerheid (3 miljard), in de overheidsdiensten (2,5 miljard) en op ontwikkelingssamenwerking (1 miljard). Ook op de aftrek van hypothecaire leningen wordt gekort. Tegelijk haalt Rutte II de belastingen naar beneden: het hoogste tarief in de personenbelasting gaat van 52% naar 49% en in 2014 gaat de derde schijf in de personenbelasting van 42% naar 38%.

Nederland plant dus een stevige ingreep in haar publieke financiën, namelijk gelijk aan 2,6% van het BBP van Nederland voor dit jaar. Zou België een vergelijkbare inspanning doen, dan zou Di Rupo I op zoek moeten naar 9,9 miljard euro, zijnde 2,6% van een BBP dat eind dit jaar afvlagt op afgerond 380 miljard euro. Dat is dus ruim 2,5 keer de 3,7 miljard euro waar men zegt naar op zoek te zijn, al laten de uitlatingen van met name vicepremier Laurette Onkelinx (PS) vermoeden dat het uiteindelijk minder zal zijn.

Uiteraard kan men altijd schermen met de Europese normen en afspraken rond het begrotingsdeficit. Zijn er los van die normering redenen om aan te nemen dat Nederland harder moet besparen dan België? Op het eerste zicht wel. Het tekort op de overheidsbegroting zal dit jaar in Nederland uitkomen op ongeveer 4,3% van het BBP tegenover 2,8% voor België. Nederland zat sedert de recessie van 2009 constant iets hoger qua begrotingsdeficit dan België, zoals te zien op onderstaande tabel:

Tabel 1. (tov BBP)200920102011Financieringssaldo overheidBelgië– 5,5 %- 3,8 %- 3,7 % Nederland– 5,6 %- 5,1 %- 4,5 %Overheidsschuld België95,8 %96,0 %98,0 % Nederland60,8 %62,9 %65,2 %

Het verschil qua begrotingssaldo sedert 2009 heeft veel te maken met de sterkere groei van de Belgische economie over de periode 2009-2012. De Belgische economie zal eind dit jaar 1,3% groter zijn dan het niveau bereikt eind 2008, De Nederlandse 1,3% kleiner. De OESO en het IMF verwachten echter dat vanaf 2013 de Nederlandse economie terug sneller zal groeien dan de Belgische (over de periode 1994-2008 groeide België gemiddeld met 2,3%, Nederland met 2,8%).

Nederland scoort bovendien ook veel beter dan België op het vlak van de overheidsschuld. Op het einde van het tweede kwartaal van 2012 haalde de Belgische overheidsschuld op 102,5% van het BBP terwijl Nederland op 68,2% van het BBP.

Wat ook erg opvalt, is dat Rutte II gaat voor belangrijke ingrepen in de arbeidsmarkt. Er wordt gesleuteld aan de werkloosheidsvergoedingen en het ontslagrecht zal versoepeld worden. De nieuwe Nederlandse regering voert deze structurele maatregelen door ondanks het feit dat Nederland op het vlak van tewerkstelling veel sterkere prestaties neerzet dan België. De werkloosheid ligt veel lager in Nederland dan in België, zeker ook wat betreft de jeugdwerkloosheid (zie tabel 2). Qua tewerkstellingsgraad (het % van de beroepsbevolking effectief aan de slag) scoort Nederland al geruime tijd bij de allerbesten van Europa. Ook op dat vlak kan Di Rupo veel leren van Rutte & Samsom.

Tabel 2.BelgiëNederlandWerkloosheid (augustus 2012)7,4 %5,3 %Jeugdwerkloosheid (augustus 2012)17,7 %9,4 %Tewerkstellingsgraad (20-64-jarigen, 2010)67,4 %76,8 %