Roken deugt niet, maak het flink duurder

Willen politici hun kiezers (en de staatskas) een keer echt een plezier doen, dan moeten ze de prijs van tabak flink verhogen.

Enkele maanden geleden besliste het kernkabinet om de accijnzen op tabak met tien cent te verhogen. Minister van Financiën Steven Vanackere (CD&V) formuleerde het als volgt: ‘De prijsstijging zal de staat 30 miljoen euro nieuwe inkomsten opleveren en wie rookt zal zich misschien beter afvragen of hij niet beter stopt’. En gelijk heeft hij. Roken deugt niet. Als Vlaams ex-minister van Volksgezondheid weet hij dat maar al te goed. Alleen, 10 cent zal niet echt het verschil maken. De kans is klein dat rokers nu massaal gaan stoppen. Oké, het zijn moeilijke tijden. De economie draait vierkant. De rijken worden rijker en de armen worden armer. Het is dus echt niet het moment om het die laatste groep nóg moeilijker te maken. Trouwens, wie wil het volk zijn laatste pakjes troost ontzeggen? Onze politici alvast niet. Want zij hebben het goed voor met de mensen. Tabak moet dus betaalbaar blijven.

Politici staan niet alleen met hun medeleven. Heel wat niet-rokers voelen ook compassie als ‘het geluk’ van de roker in het gedrang komt. Dat tabak een bruut moordwapen is, verdwijnt dan telkens weer van het radarscherm.

Als er een colibacterie op een augurk ontdekt wordt, kondigen politici terstond drastische maatregelen af. Als jongeren dag in dag uit in de rook van hun ouders moeten opgroeien of cafés rookvrij gemaakt moeten worden, wordt het plots doodstil of hoor je argumenten die niets meer met gezondheid te maken hebben en waar een mens stil van wordt: “Eten en roken gaan niet samen”, “Prijsstijgingen leiden steevast tot smokkel” en “Alle kleine cafés gaan op de fles!”…

Als het over roken gaat, is het gezond verstand plotseling zoek. Jammer toch, want als politici hun kiezers (en de staatskas) een keer echt een plezier zouden willen doen, dan zouden ze meteen kiezen voor flinke prijsstijgingen.

De Wereldbank (toch een onverdachte bron in deze en niet van de minste) publiceerde al tien jaar geleden een sterk onderbouwd rapport over het nut van sterke en juist toegepaste accijnsverhogingen op tabakswaren. Plotse stijgingen van 10 procent of meer leiden tot een daling in de consumptie van 5 procent. Geen stijging van 10 cent dus hebben we nodig, maar een van minimaal 50 cent. (40 cent + 21 procent btw)

Even rekenen: In België worden jaarlijks 11 miljard sigaretten en 8.500 ton roltabak gerookt. In 2011 werden zo 550 miljoen pakjes sigaretten van 20 stuks en 170 miljoen pakjes roltabak van 50 gram verbruikt. Samen goed voor 720 miljoen pakjes. 40 cent extra op 720 miljoen pakjes betekent 288 miljoen euro. Als we de 5 procent daling in consumptie mee in rekening brengen, dan wordt de staat nog steeds 180 miljoen rijker.

En dan spreken we nog maar van 50 cent stijging. Het prijsverschil voor een zelfde pakje van 20 sigaretten kost bij onze Zuiderburen bijna twee euro meer. Er liggen dus nog enkele honderden miljoenen euro’s op ons te wachten…

“Als de prijs stijgt, stijgen ook de grensaankopen en de smokkel!” hoor je dan meteen. Klopt, voor landen met een zwak en corrupt rechtssysteem, maar niet, of toch beduidend minder, voor landen zoals België. En voor de grensaankopen zijn er internationale afspraken. Tussen Luxemburg en België bijvoorbeeld worden die grensaankopen geschat en verrekend.

“De armen betalen weeral de crisis” is het volgende argument. Wel, met kleine prijsstijgingen is dat zo. Want ze gaan er niet minder door roken. Ze betalen zelfs drie keer. Eén keer met hun portemonnee, een tweede keer met hun gezondheid. En een derde keer met de gezondheid van hun kinderen. Kinderen nemen immers het slechte voorbeeld van hun ouders over. Ook zij zouden het meest gebaat zijn bij een flinke prijsstijging, zodat ze niet beginnen met roken. Hun budget is klein en dat stoppen ze misschien liever in een iPod of een iPhone…

Misschien moeten onze politici die iets leuks zoeken voor ons land en zijn bevolking het advies van de Wereldbank er maar eens op nalezen. Het is meer dan een “Gouden raad van Tante Kaat”.

Dr. Erwin De Clerck is verantwoordelijke Preventie van de Vlaamse Liga tegen Kanker