Zetelen er binnenkort militairen in ons parlement?

De Commissie Landsverdediging bespreekt een wetsvoorstel dat militairen de kans biedt een politiek mandaat op te nemen. ‘Militairen met een partijkaart zijn geen vechtmachines, maar sociaal bewogen mensen.’

Mogen militairen voortaan in de Kamer van Volksvertegenwoordigers zetelen? Daarover discussieerde de Commissie Landsverdediging vandaag in het bijzijn van enkele experts. Militairen kunnen al deelnemen aan lokale en provinciale verkiezingen. In het Europees, federaal en Vlaams parlement zijn ze tot nu toe echter afwezig.

‘De verkiesbaarheid is een fundamenteel recht in een democratische samenleving’, zo staat er te lezen in het wetsvoorstel. ‘Voor het verhinderen van de toegang voor militairen tot gewestelijke, gemeenschaps-, federale of Europese mandaten zijn nochtans geen valabele beweegredenen.’

Het voorstel wil zo komaf maken met een wet uit 2007, die hen de mogelijkheid ontneemt om op een federale kieslijst te staan. Daarnaast wil men komaf maken met de verplichting om onbezoldigd voltijds verlof te nemen bij het aanvaarden van een mandaat.

Karolien Grosemans (N-VA) is een van de indieners van het wetsvoorstel. Zij vindt het ongepast dat militairen op deze wijze gediscrimineerd worden. ‘Zijn militairen dan minder geschikt om in de politiek te gaan? Niemand kan me antwoorden waarom het wel kan in landen als Frankrijk en Duitsland, maar niet bij ons.’

Op de steun van oppositiepartij Groen kan Grosemans alvast rekenen. Volgens Wouter De Vriendt is de huidige wetgeving voorbijgestreefd. ‘Wij vinden het een goede zaak dat militairen kunnen deelnemen aan verkiezingen, net zoals alle andere ambtenaren. Op onze lijst in Oostende stonden al twee militairen in 2012. Ik zou het jammer vinden dat hun nationaal engagement gebruuskeerd wordt door onze ouderwetse regelgeving.’

Vechtmachines

Maar moeten militairen dan niet neutraal zijn? ‘Dat is geen sterk argument,’ aldus Grosemans. ‘Ze mogen sowieso al op een lokale lijst staan. En militairen hebben een politieke mening, kijk maar op Facebook en Twitter. Volgens Omer Fisher, medewerker van Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), schenden we zelfs mensenrechten door militairen te weren uit het parlement.’

‘Er is toch ook geen vermoeden van belangenvermenging bij ambtenaren?’, zegt Wouter De Vriendt. Militairen hebben een mening en dus alle recht om daarvoor uit te komen.’

‘Binnen hun diensturen zijn ze natuurlijk heel neutraal’, vult Grosemans aan. De N-VA’ster spreekt uit ervaring. ‘Ooit heb ik politieke flyers willen uitdelen aan een kazerne, maar dat bleef zonder succes.’

‘Hun opleiding is niet in strijd met democratische waarden. Er zijn enorm veel soldaten met partijkaart. Dat zijn geen vechtmachines, maar sociaal bewogen mensen. Ik krijg regelmatig telefoontjes van militairen bij N-VA, Open Vld en CD&V die me vragen hoe het zit met ons wetsvoorstel.’

Kapitaalkrachtig

Zijn de militairen eigenlijk vragende partij? Voor Hans Le Jeune van vakbond ACOD Defensie gaat het voorstel nog niet ver genoeg. ‘Het is evident dat militairen dezelfde rechten krijgen als alle andere Belgen, maar deze tekst biedt nog altijd onvoldoende vooruitgang. Zo schiet het politiek verlof nog steeds tekort. We zijn wel bereid om samen rond te tafel te zitten.’

Volgens Grosemans blijven er een aantal functies binnen het leger die onverenigbaar zijn met een parlementaire zetel. ‘De mensen die erg actief zijn op het terrein gaan trouwens geen interesse hebben in een politiek mandaat.’

Maar het is net die beperking die de socialistische vakbond aanklaagt. ‘Zo wijzigen we binnen Defensie vaak van functie. Wat als je naar een functie verhuist die onverenigbaar is met je politieke werk? Financieel is dat evenmin aantrekkelijk. Je moet al kapitaalkrachtig zijn om rond te komen met enkel inkomsten uit een politiek mandaat’, zegt Le Jeune.

In 2012 kandideerden 141 militairen op lokale en provinciale kieslijsten, waarvan 98 uit Vlaanderen. Zal de nieuwe regelgeving dit aantal opkrikken?

‘Ik denk niet dat het een stormloop zal veroorzaken. Er gaan zich niet opeens tientallen militairen kandidaat stellen – laat staan verkozen geraken’, aldus Grosemans. ‘Ik had wel niet gedacht dat het zo moeilijk zo zijn om de wet gestemd te krijgen. Maar ik hoop dat het nog voor de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar wordt goedgekeurd.’