Oud-premier John Major ‘bezorgd’ om Noord-Ierse vredesproces

John Major aan de zijde van Tony Blair op een Remain-event in Noord-Ierland op 9 juni 2016. © REUTERS

De partijgenoot van premier Theresa May vindt een deal met de unionistische DUP een slecht idee. ‘De centrale regering moet onpartijdig blijven in het vredesproces.’

Een mogelijke deal tussen de Conservatieve partij van premier Theresa May en de Noord-Ierse unionisten van de DUP kent een nieuwe tegenstander. Niemand minder dan John Major, Brits premier van 1990 tot 1997 en partijgenoot van May, uitte vandaag openlijk zijn twijfels over de samenwerking.

Major sprak voor het eerst op het BBC-radioprogramma World at One. Major lag mee aan de basis van het fameuze Goede Vrijdag-akkoord, dat de vrede moest bezegelen tussen Noord-Ierse katholieke nationalisten en protestantse unionisten, waarvan de DUP de politieke arm is.

‘Mijn grootste bezorgdheid is het vredesproces’, zegt de oud-premier nu. ‘Een fundamenteel onderdeel van dat proces is dat de Britse regering onpartijdig moet zijn.’ Major vreest dat een unionistische partij als coalitiepartner voor onevenwicht zou zorgen.

‘Het gevaar is dat hoezeer de regering ook probeert, ze niet als onpartijdig zal gezien worden zolang een van de Noord-Ierse partijen mee aan de knoppen zit in Westminster. Je weet nooit wat er nog kan gebeuren. We kunnen niet weten of die onpartijdigheid nog cruciaal gaat zijn in de toekomst,’ aldus Major.

Het gevaar is dat hoezeer de regering ook probeert, ze niet als onpartijdig zal gezien worden zolang een van de Noord-Ierse partijen mee aan de knoppen zit in Westminster

John Major, oud-premier van het Verenigd Koninkrijk

Geen deal, maar een minderheidskabinet

Volgens de oud-premier is de brexit hierbij essentieel. Wat als er moeilijkheden de kop opsteken tijdens de onderhandelingen met de Europese Unie over de uitstap van het Verenigd Koninkrijk? ‘De enige eerlijke bemiddelaar kan de centrale regering zijn.’

Major benadrukte dat hij May al het goede toewenst en dat hij ‘sympathie’ voor haar voelt. ‘Maar een harde grens tussen Noord-Ierland en de Republiek Ierland zou een catastrofe zijn.’ Volgens Major zijn er nog altijd mensen in Noord-Ierland die terug willen grijpen naar geweld. ‘We moeten alles doen wat we kunnen zodat dit niet gebeurt. Hierom hebben we een onpartijdige regering nodig.’

Major is ‘ongerust’ door het idee van een unionistisch-gekleurde regering. Hij denkt evenwel niet dat het vredesakkoord zomaar kan ‘ineenstorten’, niettegenstaande dat het ‘fragiel’ is.

De deal is principieel fout en gevaarlijk voor het vredesproces.

Alastair Campbell, voormalig spindoctor van oud-premier Tony Blair

Major hoopt op een minderheidskabinet van de Conservatieven, geleid door May. Hij gelooft dat de DUP May niet zal tegenwerken – de unionisten zouden zo immers aansturen op nieuwe verkiezingen. En dat zou de kiezer die partij niet in dank afnemen, aldus Major. Dus: geen deal, maar een minderheidsregering.

Quasi-burgeroorlog

De woorden van de – nog altijd invloedrijke – ex-premier werden meteen hoofdnieuws in het Verenigd Koninkrijk. De websites van onder andere The Guardian en The Telegraph volgden zijn interview en de reacties op via live feeds.

Alastair Campbell, de spindoctor van ex-premier Tony Blair, toonde zich op Twitter al verheugd over Majors uitspraken: ‘De deal is principieel fout en gevaarlijk voor het vredesproces.

Momenteel zijn de gesprekken tussen de DUP en de Conservatieven opgeschort. Volgens Sky zou Arlene Foster, de DUP-voorzitster, de camera’s opzettelijk vermeden hebben door de vergadering via een zij-uitgang te verlaten.

De 74-jarige John Major wordt gewoonlijk genoemd als een van de aandrijvers van het Goede-Vrijdagakkoord, dat getekend werd in 1998.

Met de Downing Street Declaration van 1993 zette het vredesproces al een stap richting dat historische akkoord. In die Declaration onderschreef de Britse regering, geleid door Major, onder andere het zelfbeschikkingsrecht van zowel Ieren als Noord-Ieren.

The Troubles, de periode van quasi-burgeroorlog tussen Noord-Ierse protestanten en katholieken, kwamen ten einde met de ondertekening van het Goede-Vrijdagakkoord. Het gewelddadige conflict duurde ongeveer dertig jaar en had duizenden doden tot gevolg – zowel bij het leger als bij gewone burgers.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content